53 yaşındaki vicdani retçinin askeri mahkemede yargılanması Yunanistan için yeni bir ayıp niteliğinde
Brüksel, 31 Mayıs 2017
Avrupa Vicdani Ret Bürosu, vicdani retçi Panagiotis Makris’in 1 Haziran Perşembe günü Thessaloniki’deki 3 üyeli askeri mahkemede duruşmasının gerçekleşecek olmasından dolayı rahatsızlık duyuyor. Panagiotis Makris 1990 yılından beridir ‘itaatsizlik’ suçlamasıyla yargılanıyor!
Panagiotis Makris, Yunanistan’da 80’lerden beridir vicdani ret hakkı için mücadele vermekte olan ilk vicdani retçilerden birisidir. Erkek kardeşi Thanassis de ideolojik sebeplerden dolayı vicdani retçi olup da tutuklanan ilk iki kişiden birisidir. Hem kendi özgürlüğü hem de herkesin vicdani ret hakkı için uzun süreli bir açlık grevine girmiştir. 1998 yılında alternatif sivil hizmet yasası ilk yürürlüğe girdiği zaman, Panagiotis Makris’in başvurusu bürokratik sebeplerle reddedilmişti. Eğer başvurusu kabul edilmiş ve vicdani retçi olarak tanınmış olsaydı bile cezalandırıcı bir doğaya sahip olan bir sivil hizmet yapmak durumunda kalacaktı. O günlerden yaklaşık 20 yıl sonra bile Yunanistan’da alternatif sivil hizmet halen cezalandırıcı nitelik taşıyor. (Askerlik yapmakla yükümlü olan kişilerin büyük çoğunluğu için, sivil hizmet süresi askerlik hizmeti süresinden %67 daha uzun.)
Yunanistan’da askerlik hizmeti yapmakla yükümlü kişiler 45 yaşından itibaren askerlikten muaf tutuluyorlar. Ancak, daha önceki dönemlerden kalan ‘itaatsizlik’ yargılamaları devam ediyor. Aslında 4361/2016 sayılı Kanun Makale 12 Paragraf 8’e göre; ilk alternatif hizmet yasasının yürürlüğe girdiği tarihten önce (01.01.1998) vicdani retçilere ‘itaatsizlik’ suçlamasıyla açılmış olan bütün davalar düşmelidir ve savcı tarafından arşivlenmelidir. Savcı ise bu yasayı ihlal ederek Makris’i askeri mahkemeye havale etti.
Makris aslında en başında hiç yargılanmamış olmalıydı çünkü bu yargılamalar uluslararası yasaları ihlal ederek gerçekleşiyor. Yunanistan’ın Panagiotis Makris’i yıllar içinde maruz bıraktığı muameleler aşağıdakileri içeriyor:
* Düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğü hakkı ihlali. (Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi (KSHS) Makale 18 ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) Makale 9)
* Vicdani ret sebebinden dolayı yargılanmış olduğu için, kanun önünde eşitlik hakkı ihlali. (KSHS Makale 26 ve AİHS Makale 14)
* Yıllarca yurt dışına çıkma yasağı bulunduğu için; kendi ülkesi dâhil, herhangi bir ülkeyi terk etme hakkı ihlali. (KSHS Makale 12.2 ve AİHS 4. Protokol Makale 2.2)
* AİHM tarafından askeri mahkemelerde yargılanan vicdani retçilerle ilgili verilmiş kararlarda görüldüğü üzere; adil, bağımsız, tarafsız bir mahkeme tarafından halka açık yargılanma hakkı ihlali. (KSHS Makale 14.1 ve AİHS Makale 6)
Panagiotis Makris’in maruz kaldığı yıllardır süregelmekte olan insan hakları ihlalleri ve yargılanma süreçleri; sadece askeri yetkililerin başta Makris ailesi olmak üzere öncü vicdani retçilere yönelik kinci tavrını ortaya koymakla kalmıyor, aynı zamanda uluslararası insan hakları kurumlarınca yapılan birçok kınamaya ve Yunan hükumeti tarafından reform yapılacağına yönelik verilen sözlere rağmen Yunanistan’daki vicdani retçilerin durumunu da ortaya koyuyor.
Çeviri: VR
Kaynak: EBCO
