19 Haziran 2022
Mayıs sonu gösterime giren bir Hollywood filmi dünya çapında ilgi çekti. Filmin ilgi çekmesi garip çünkü fikir ve içerik açısından 1986’da gösterilen ve büyük para getiren “Top Gun” adlı filmin kopyası. Daha kötüsü, iki saati aşan filmin başrolünde yine militarizm, adındaysa silah var.
Bu filmin çekilmesi için tek neden para. Daha önce büyük para getiren bir filmi, aynı fikir, içerik ve başrol oyuncusuyla yeniden piyasaya sürünce büyük paralar kazanılabiliyor. Kopyacı bir filmi dünya çapında pazarlayabilecek büyük bir dağıtım mekanizması var. Bunları anlamak zor değil. Burada asıl ilginç olan, adında silah geçen ve içinden militarizm fışkıran bir filmin Türkiye’de kabul görmesi için çalışan “film eleştirmenleri” olması.
Bu eleştirmenlerden birinin yazdıklarını inceleyelim. Eleştirmen filmi çekenlerin hangi oyunlara başvurduklarını şöyle anlatıyor: İzleyici sürekli uçaklar ve hızlı görüntülerle bir sahneden diğerine koşturuluyor. Bu kadar çok koşturmaca anlamlı bir öykü anlatmaya izin vermeyeceği için ortaya çıkan, klişeler, basmakalıp dönemeç ve çatışmalarla dolu bir film. Eleştirmen, filmin yönetmeninin özgün bir film çekmek gibi bir amacının olmadığını da belirtiyor. Yani filmi çeken kişi, hız ve heyecanla izleyicilerin başını döndürmek istediğini de açıkça söylemiş. Ama eleştirmen film pazarlama mekanizmasına karşı gelecek adımı atmıyor. Filme sıfır vermek ve karşı çıkmak yerine, “Aksiyon filmlerinden hoşlananlar için son derece uygun bir seçenek,” deyip görevini yapıyor.
Türkiye’de ve başka birçok ülkede eleştirmenlerin sormadığı soruları soralım. Acaba bu gibi filmlerde savaş uçakları ve bu uçakları taşıyan gemilerin yer alması nasıl sağlanıyor? Filmi çeken şirket bu ölüm araçlarını satın mı alıyor? Yoksa sürekli savaş filmi üreten Hollywood stüdyolarının hem kara, hem hava, hem de deniz kuvvetleri mi var?
Militarizmin sürekli pazarlanması gereken bir yutturmaca olduğunu bilenler bu soruların yanıtlarını hemen tahmin edebilirler. Bu tür filmler militarizmin pazarlanmasına yarıyor. Bu nedenle militarizme uygun türde savaş filmi çekmek isteyenler Pentagon’a başvuruyorlar. İş gayet ciddi olduğu için yazılı sözleşme yapılıyor.
“Top Gun: Maverick” için 2018’de imzalanan 84 sayfalık sözleşmenin tarafları, Savunma Bakanlığı ve Paramount film şirketi. Sözleşme, şirkete sağlanacak tüm olanakları tek tek sıralıyor. Örneğin, bir uçak gemisinin şirketin kullanımına açılacağı belirtiliyor. Sözleşmede filmin Savunma Bakanlığı çıkarına olduğu da açıkça belirtiliyor.
Peki sağlanan olanaklar karşılığında ne isteniyor? Sözleşmede filmin tanıtımı için hazırlanacak metinlerin bir subay tarafından inceleneceği ve bu metinlere kimi ekler yapılabileceği belirtiliyor. Ayrıca, silahlı kuvvetleri ilgilendiren tüm çekimlerde bir subayın bulunacağı belirtiliyor. Şirket, subayın çekimlerin yapılacağı yerlere ulaşımını sağlamak yanında, subaya bir araba ve konaklama da sağlamakla yükümlü.
Şimdi eleştirmenlerin söylemediği gerçekleri özetleyelim. Ekranda yakışıklı bir oyuncu var. Başına buyruk, cesur ve kararlı bir pilot. Kimsenin yapamayacağı şeyleri yapan, özveride bulunmaktan hiç kaçınmayan bir kahraman. Perdenin arkasındaysa devasa bir propaganda mekanizması var. Bu mekanizma hem ABD’de, hem de dünyada militarizmi pazarlamak için sürekli çalışıyor. Pentagon, filmlerin silahlı kuvvetleri çekici kılmakta ve hiç bitmeyen asker gereksinimini karşılamakta çok işe yaradığını açık açık söylüyor.
Özetle, bu tür filmler militarizme ve ABD çıkarlarına hizmet ediyor. Top Gun 2022 sürümü, ABD’de 13 yaş altındaki çocuklar için uygun olmayabilecek sahneler içeren film sınıfına konulmuş. İngiltere’de ise 12 yaş ve altı için uygun olmayabilir uyarısıyla gösteriliyor. Bu filme Türkiye’den bakıldığında söylenmesi gereken ise belli. Bu film, çocuk ve gençlere militarizm yutturmak için düşünülmüş berbat bir film. Çocuk ve gençlere militarizm veya silah sevdirmeye çalışan her film gibi yeri çöplük.
Kaynak: Evrensel
