Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, bedelli askerliğe ilişkin, “Biz bir torba yasa daha getireceğiz, o yasaya kadar Genelkurmay Başkanlığı’nın görüşünü alırız” dedi.

TBMM Milli Savunma Komisyonu’nda, Askerlik Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı görüşülüyor. Milli Savunma Bakanı İsmet Yımaz, bedelli askerliğe ilişkin, “Biz bir torba yasa daha getireceğiz, o yasaya kadar Genelkurmay Başkanlığı’nın görüşünü alırız” dedi.

Bedelli askerlik, Türkiye’de Osmanlı döneminden bu yana aralıklarla zorunlu askerlik’e alternatif olarak süre kısalması karşılığı nakit bedel ödenmesi mantığına dayanan bir uygulamadır. Uygulamanın dayandırıldığı gerekçeler ordunun ve devletin maddi ihtiyaçları ve bireylerin işlerini kaybetmemeleridir. Uygulamanın Anayasa Mahkemesi tarafından eşitlik ilkesini ihlal etmediğine karar kılınmıştır.

18 yaş ve üzeri erkek Türk vatandaşlarından yurt dışında en az 3 yıl çalışmış olanların 21 günlük süre ile vatani hizmetlerini görmelerine olanak veren bedelli askerlik günümüzde geçerlidir, buna aynı zamanda ’dahte’ dövizle askerlik hizmetine tabi erler ismi de verilir.

Diğer şekli ise geçici olarak Türkiye’de ikamet etmekte olanlara sağlanan olanaktır. Bu durumdaki askerlik süresi ise 21 gün olarak tespit edilmiştir. Cumhuriyet tarihinde 10 kez uygulanmıştır. En son uygulamalar, 1987, 1992, ve 1999 yıllarında yapılmıştır. 1999 yılındaki uygulamanın sebebi 17 Ağustos 1999’daki Gölcük depreminden sonra ülke ekonomisine katkı amacı taşımıştır. Son olarak 2011 yılında uygulanmıştır.Yasaya göre 30 yaşından gün alan ve 30.000 TL tutar ödeyen kişiler askerlik vazifesini yapmış sayılmışlardır.Yasa çerçevesinde adaylar 21 günlük temel askeri eğitimden de muaf tutulmuşlardır.

AK Parti Hatay Milletvekili Hacı Bayram Türkoğlu, Twitter hesabından ‘bedelli askerlik’ konusunda açıklamalar bulundu.

Yeni yasaya göre yaş sınırı ve fiyat üzerinde değişiklik yapılacak.Başvuru şartlarının zorluğuna da değinen Türkoğlu ” fiyat ya yaş sınırı alta indirilip sabit kalabilir” dedi.

“Bedelli askerlik ile ilgili Kızılcahamam’da başbakanımız ve hükümet yekilileri ile yürüttüğümüz istişareleri sizlerle paylaşıyorum.

1- Bedelli askelikte vatandaşların yaptıkları başvurular, bedelli askerlikten yararlanmak isteyenlere (bakaya kalanlar) oranla düşüktür.

2-Bedelli Askerliği talep edenlerle başvuranlar arasındaki büyük oran farkının en büyük sebebi; “BAŞVURU ŞARTLARI” dır..

3- Bedelli Askerlikte başvuru sayısının az, talebin ise çok olmasının sebebi olan bedeli askerliğe başvuru şartlarında düzenlemeye gerekir

4- Bedelli Askerlikte düzenleme yapılması gereken şartlardan birisi FİYAT, diğeri de YAŞ SINIRI’dır.

5- Bedelli Askerlikte yaş şartında en alt rakam olarak 25-28 yaş aralığı, başvuru oranının düşüklüğüne bakılırsa daha makul bir seviyededir.

6- Bedelli Askerlikte fiyat ya yaş sınırı alta indirilip sabit kalabilir ya da yaş sınırı ile beraber indirilebilir.

7- Yürüttüğümüz görüşmelerde bedelli askerliğin Mart ya da Nisan ayında torba yasa kapsamına alınacağına yönelik bir kanaat oluşmuştur.

8-İşyerini yeni açanların,hasta olan çocuk,eş,anne-babasına bakmakla yükümlü bulunanların mağduriyetinin giderilmesi zaruri bir hal almıştır

9- Bedelli askerlikte yaşa takılanların yaşadıkları problemlerin farkındayız. Yeni torba yasada bu hususun sıkı takipçisi olacağız.”

BEDELLİ ASKERLİK YENİDEN GÜNDEMDE
Bedelli askerlik geçmiş dönemlerde askerlik yaşını aşmış erkek vatandaşların askere gitmeden, askerliğin bedelini ödedikleri bir sistem olarak devre girmiştir. Bedel, dolar ile kurlandığı için talep çok fazla değildi. Hal böyle olunca da ilgilisi hariç bedelli askere pek rağbet olmadı.
2011 yılında ise AK parti hükümeti, bedelli askerliği yeniden gündeme getirdi ve askerlik yaşı 30, bedeli 30 bin TL olarak değerlendirildi. İstatistiklere göre ise bu düzenleme pek bir işe yaramadı ve talep çok az oldu. Hatta başbakan yardımcısı Bekir Bozdağ bu durum ile ilgili olarak şunları söyledi:
“Siz büyüklerimiz tarafından yapılan açıklamalara göre aileleri de saydığımızda milyonlarca kişi Meclis’ten yeni düzenleme beklemektedir. Son günlerde gelinen nokta, biz ailesine bakmak zorunda olan veya eğitimine devam eden vatandaşların elini kolunu bağlamış durumdadır. Yurt dışında yaşayan gurbetçi vatandaşlarımızın iş kaybı yaşamamaları için açık olan dövizli askerlik uygulamasının yurt içinde de çalışan, üreten, istihdam sağlayan biz gençlerin de hakkı olduğu düşünülmelidir.”
Geçtiğimiz aylarda ise bedelli askerlik konusu yeniden gündeme geldi. Numan Kurtulmuş’un kişisel beklentisini arz etmesi ile oluşan bedelli askerlik konusuna Başbakan “ Bu konuda çalışmalarımız var” diyerek sıcak bakmıştı.

– Bedeli askerlik konusunda GBT’lerde aranmak istemiyorum bedelli askerlik istiyoruz, çok mağdur olduklarını dile getirmişler mesaj atan izleyicilerimiz. Makul yaş ve tutarda çözüm bekleyen milyonlar var.

Bedelli askerliğin gündeme getirilmesinde hükümet kanadının TSK’nın artık insan gücüne değil makine donanım gücüne dayandırılması isteğinin olduğu kaydedilmektedir. Numan Kurtulmuş bir temennisini şu sözlerle dile getirmiştir:
“(…) TSK’nın artık böyle çok sayıda piyadeden oluşan bir yapı olmaktan ziyade hakikaten çok üstün teknolojiyle donanmış, çok ciddi savunma becerisi olan bir uzman orduya dönüşmesi, bir sistem değişikliği. Tabii böyle bir sistem değişikliği olduğu taktirde zaten çok sayıda gencimizi uzun süre askerde tutmaya gerek yok. Dolayısıyla bütün gençlerimiz için kısa süreli bir askerlik. Bu arada son kez belki birikmiş olanlar için bir bedelli askerlik meselesi düşünülebilir.”
Bu aralar bedelli askerlik yaşının ve ücretinin ( 25 yaş ve 25 bin TL) düşürülmesi gündeme gelmiş olsa da Kurtulmuş’un açıklamalarına göre bu partide henüz masaya yatırılmış. Ama şunu da hatırlatmak da fayda var TSK askerlik süresinin kısaltılmasında sağladığı istikrarı asker ihtiyacını azaltmak için de sağlayabilir.