EBCO Yıllık Raporu “Avrupa’da Askerlik Hizmetine Karşı Vicdani Ret 2023/24” 15 Mayıs Dünya Vicdani Retçiler Günü’nde yayımlandı.
15 Mayıs Dünya Vicdani Retçiler Günü’nde yayınladığı yıllık rapor, 2023’ten Nisan 2024’ün başına kadar olan gelişmeleri kapsıyor. Ekim 2023’ten bu yana Gazze’deki çatışma ve dünyanın dikkatini çeken savaş suçları hakkında haber yapmamamız şaşırtıcı görünebilir. EBCO elbette İsrailli vicdani retçiler ve bu silahlı çatışmanın tüm kurbanlarıyla dayanışma içindedir. EBCO üyeleri, adil bir barış için İsrailli vicdani retçileri ve her iki taraftaki şiddet içermeyen aktivistleri desteklemek için bir dizi etkinlik düzenledi ve bunlara katıldı. Ancak İsrail/Filistin Avrupa Konseyi bölgesine girmediği için bu raporda yer almadı.
Benzer şekilde, başka yerlerde de (Sudan, Etiyopya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Myanmar) bir dizi çatışma devam ediyor; aynı derecede büyük, hatta daha fazla ölü sayısıyla, ancak çok daha az ilgi görüyor, ancak bunlar da bizim çalışma alanımız dışında kaldığı için, bu bölgelere dair veriler, raporda yer almıyor.
Avrupa’da savaş bulutları toplanıyor. Bu sadece savaşan ülkeler ve Rusya’yı desteklemek için doğrudan katılmaya hazır görünen Belarus için geçerli değil; başka yerlerde savaşa hazırlıktan, askeri harcamaların artırılmasından, askere alımdan (örneğin Danimarka), zorunlu askerliğin geri getirilmesinden (örneğin Letonya) veya bu kapsamın kadınları da kapsayacak şekilde genişletilmesinden bahsediliyor.
Geçen yıl, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin zorunlu askerliğin yeniden başlatılmasından bu yana 2014’te sunulan alternatif hizmetin aslında silahsız askerlik hizmeti olduğuna hükmettiği Tetlianikov – Litvanya davasını paylaşmıştık; Başta Letonya ve İsveç olmak üzere diğer ülkelerde de, İsviçre’de de yeniden gündeme getirilen öneriler kapsamında, vicdani retçiler için alternatif hizmetin sivil savunmayla, dolayısıyla ulusal savaşa hazırlık sistemine daha yakından entegre edilmesinden bahsediliyor.
Barış zamanında vicdani ret hakkının tüm gerekçesi, silahlı kuvvetlerin varoluş nedeninin savaşa hazırlanmak olmasıdır. Bu nedenle, savaş yaklaşırken vicdani ret hakkının tehdit altına girmesi çelişkilidir. Bu konudaki fiili ve potansiyel riskleri göz önünde bulundurarak bu yılki raporumuza “Savaş veya diğer ulusal olağanüstü hallerde vicdani ret” konulu yeni ve önemli bir bölüm sunuyoruz.
EBCO üyelerinin ve bu rapora katkıda bulunanların EBCO ile ilgili çalışmaları nedeniyle tacize uğradığını her zamankinden çok daha fazla bildirmek zorundayız.
Ukrayna’da, Ukrayna Pasifist Hareketi Genel Sekreteri ve EBCO Yönetim Kurulu üyesi Yurii Sheliazhenko, sürekli olarak uzatılmış ev hapsine alındı ve görünüşte gülünç suçlamalarla devlet güvenlik servisi tarafından soruşturulurken bilgisayarına ve telefonuna el konuldu.
Rusya’daki askerlik hizmetini reddeden Rusya Vicdani Retçiler Hareketi ve onun Direktörü EBCO Yönetim Kurulu üyesi Saša Belik, “yabancı ajan” olarak ilan edildi ve bu onların kaynak bulma ve vicdani retçileri desteklemek için faaliyet gösterme yeteneklerini ciddi şekilde engelledi.
Belarus’taki “Our House” adlı örgütün yöneticisi ve EBCO Yönetim Kurulu üyesi Olga Karatch, açık rejim karşıtı aktivizminden kaynaklanan suçlamalar nedeniyle Belarus’a dönmesi halinde uzun süreli hapis cezasıyla karşı karşıya kalacak ve Litvanya’daki sığınağının yetkililer tarafından tehdit ediliyor.
Bu yeni ve giderek büyüyen tehditler arasında, askerlik hizmetini yapmamış olanların süresiz bir sivil ölüm halinde yaşamaya devam ettiği Azerbaycan ve Türkiye’de askerliğe karşı vicdani ret hakkının inkarının devam ettiğini de vurguluyoruz.
Kısa bir olumlu not eklemek gerekirse, EBCO Yönetim Kurulu üyesi ve Kıbrıs Vicdani Ret İnisiyatifi Koordinatörü Murat Kanatlı ile ilgili açılan davada ihlal kararı veren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu kararını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu dava, uluslararası içtihatlarda yeni bir çığır açan ve askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkının, ilk askere almada olduğu gibi yedek seferberlik için de aynı şekilde geçerli olduğunu kesin bir şekilde doğrulayan bir dava olması noktasında oldukça önemlidir.
EBCO’nun 2022/23 Avrupa’da Askerlik Hizmetine Vicdani Ret Yıllık Raporu’nda haritalar ve tablolar da dahil olmak üzere daha fazla bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
