15 Nisan 2014 Salı 00:00
Taha KIVANÇ
Gecenin bir vakti… Televizyon karşısında kestirmedeyim… Birden gözlerimi açınca ekranda birbirine ‘Hocam’ diye hitap eden yaşını başını almış iki kişinin polemiğiyle karşılaşmayayım mı? Suriye’de yaşanan insanlık dramını tartışıyorlar, ama nasıl…
“Herhalde kâbus görüyorum” dedim, ama elim yine de uzaktan kumandaya gitti…
Sabah haberlere göz gezdirirken bir de ne göreyim? İsveç’te yerleşik bir enstitü (SIPRI) her yıl bu zamanlarda ülkelerin askeri harcamalarını raporlaştırır; SIPRI bu yıl ilk 15 içine giren ülkeler arasında Türkiye’nin de adını anmıyor mu?
Dünyada 200’ün üzerinde devlet var ve bizimki silâha en çok kaynak ayıranlar arasında 14. sırada yer alıyor… Hem de içeride silâhlar sustuğu halde… 2013 yılında bütçenin 19.1 milyar dolarını silâh satın almak için kullanmışız; milli gelirimizin yüzde 2.3’ünü… Dünyanın geliri içinde 1.1’lik bir paya tekabül ediyormuş bu…
SIPRI ülkelerin askeri harcamalarını araştırırken en fazla zorlukla Türkiye’de karşılaşıyor. Bir ay önce yine SIPRI tarafından Bilgi Üniversitesi’nden Nurten Yentürk’e hazırlatılarak yayımlanan bir raporda, bütçede değişik kalemler altında harcamalar yapıldığı gibi, sırf silâh ve teçhizat alımında kullanılmak üzere gelir üreten vakıfların varlığına da dikkat çekiliyordu.
Yentürk’ün raporunda 2013 için verilen rakam 20 milyar doların üstünde. Milyar dolar olarak 2006’dan (11.5) başlayarak her yıl göreceli arttığı, ancak 2010 (14.9) ve sonrasında (2011: 16.4; 2012: 18.5) sıçramalı bir artış kaydettiği görülüyor askeri harcamaların…
Hiç değilse bundan sonra düşüş yaşansın, değil mi? Hayır; rapor 2014 (22.3) ve 2015’te de (24.0) artış bekliyor…
Eyvah ki, ne eyvah…
İsveç’teki enstitü, ülkelerin askeri harcamalarıyla ilgili raporunu duyurmak için kaleme alınmış basın duyurusunda, “Batı ülkelerinin harcamaları düşüyor” müjdesini verip bombayı patlatıyor: “Batı dışındaki her yerde harcama artıyor…”
Kâbus görürken, Hoca’lardan biri, “Batı’nın ürettiği silâhları kullanıyor iki taraf; kazanan onlar, ölen bizimkiler” gibi bir şey söylüyordu da, öteki ‘Hoca’ neye olduğunu anlayamadığım tarzda itirazlarda bulunuyordu…
Amerika’nın askeri harcamalarında 7.8 oranında düşüş yaşanmış… “Irak’ta savaş bitti, Afganistan’dan ordusunu çekti, üstelik Kongre’nin her yıl otomatik kesintilerine de uyuluyor” diyor duyuru, düşüşün sebeplerini sayarken…
Buna karşılık Çin, Rusya ve Suudi Arabistan’ın askeri harcamaları artmaya devam etmiş; en çok da Suudi Arabistan’ın… Aktarayım: “Suudi Arabistan diğer önemli silâh tüketicisi ülkeler olan İngiltere, Japonya ve Fransa’nın önüne geçerek 4. sıraya yerleşti; Çin ve Rusya’yla birlikte Suudi Arabistan 2004’ten bu yana harcamalarını ikiye katlayan 23 ülke arasında yer alıyor…”
Tahmin etmişsinizdir, ama ben yine de kayda geçireyim: Silâha en fazla para harcayanlar Ortadoğu ülkeleri… 2013’te yüzde 4’lük bir artışla bölgenin toplam harcaması 150 milyar dolara ulaşmış… Suudi Arabistan’da artış yüzde 14 ve harcanan para da 67 milyar dolar… “Ortadoğu’da silâh tüketimi artan ülkelerin başında Suudi Arabistan’ın yanında Irak geliyor” diyor rapor…
Ne güzel iş: ABD işgal edip karıştırıyor ülkeleri; ayrılınca kendisinin silâh alımı düşüyor, ama bıraktığı boşluğu artık eskiden işgal ettiği ülkelerin yönetimleri doldurmak zorunda. İsterse silâhlanmasın bakalım Irak, içi bunca karışıkken ve her gün terör olaylarına sahne olurken…
Gelecek yıldan itibaren harcaması artan ülkeler arasına Afganistan girerse şaşırmayalım…
Hadi Irak’ın petrolü ve dolayısıyla harcayacak parası var; peki Afganistan ne yapsın? Karzai bıraktığı için yerine seçilen cumhurbaşkanı afyon ekimine mi hız verdirecek?
Afrika’da da silâh alımı geçen yıldan beri yüzde 8.3 artmış…
Kâbus değil miydi yoksa gecenin o vakti gördüğüm?
