31 Ağustos 2018
Türkmenistan’daki mahkemeler vicdani retçilere hapis cezası vermeye devam ediyor. Haziran’da bir, Temmuz’da üç ve Ağustos’ta iki kişi olmak üzere, Haziran ayından bu yana altı vicdani retçi daha tutuklandı. Ocak’ta da iki vicdani retçi tutuklanmıştı.
Şu an Türkmenistan’da tamamı 18-24 yaş aralığında ve Yehova Şahiti olan toplam sekiz vicdani retçinin, inanç sebebiyle zorunlu askerlik hizmetini reddettikleri için aldıkları bir ile iki yıl arasında değişen hapis cezalarından dolayı tutuklu oldukları biliniyor.
Altı kişi Ocak ve Temmuz ayları arasında tutuklandı: Arslan Begenchov, Kerven Kakabayev, Mekan Annayev, Ikhlosbek Rozmetov, Veniamin Genjiyev ve Maksat Jumadurdiyev. Bu kişiler Seydi’deki çalışma kampında bulunuyorlar.
Isa Sayayev (24) ile Ruslan Artykmuradov (18) Ağustos ayında yargılandılar ve her ikisi de birer yıl sıradan bir rejim çalışma kampında geçirecekleri hapis cezasına çarptırıldı. İkisi de karara itiraz etti ve şu anda sırasıyla Daşoğuz ve Türkmenabat’ta bulunan ıslahevlerinde tutuluyorlar.
Forum 18’e göre; itirazlarının kabul edilmemesi durumunda muhtemelen onlar da diğer altı vicdani retçinin gönderildiği çalışma kampına gönderilecekler.
Türkmenistan’da, genellikle iki yıl süren askerlik hizmeti 18-27 yaş aralığındaki erkekler için zorunlu. Birleşmiş Milletler’in(1) ve Avrupa’da Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın(2) tekrar tekrar yaptığı çağrılara rağmen, Türkmenistan devleti askerlik hizmetine alternatif olarak herhangi bir sivil hizmet seçeneği sağlamıyor.
Vicdani sebeplerle askerlik yapmayı reddedenler Ceza Kanunu Makale 219 Kısım 1 kapsamında yargılanırlar. Bu yasaya göre vicdani retçiler iki yıla kadar hapis veya çalışma kampı cezasına çarptırılabilirler.
Kaynaklar: Forum 18, Turkmenistan: Now eight jailed conscientious objectors , 16 Ağustos 2018; Forum 18, Turkmenistan: Three more conscientious objectors jailed , 30 Temmuz 2018; Forum 18, Turkmenistan: Jailings of conscientious objectors resume , 23 Mart 2018; Forum 18, Turkmenistan: Seven conscientious objectors sentenced in 2016 , 3 Ekim 2016.
(1) Forum 18 tarafından Mart 2017’de bildirildiği üzere, Türkmenistan’ın Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi kapsamındaki gözden geçirmesinin bir sonucu olarak, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komisyonu, tekrar tekrar yetkilileri vicdan gerekçesiyle askerlik yapamayanların cezalandırılmasına son vermeye ve alternatif sivil hizmet seçeneği sunmaya çağırdı. (CCPR/C/TKM/CO/2).
(2) Avrupa Konseyi Güvenlik ve İşbirliği Örgütü, Temmuz 2016’da Anayasa taslağının gözden geçirilmesinde, Anayasa’nın alternatif sivil hizmet için bir hüküm içermesi gerektiğini tavsiye etmiştir. Taslak Anayasa daha sonra Eylül 2016’da Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguly Berdymukhamedov tarafından alternatif sivil hizmet seçeneği içermeden imzalanmıştır.
Yazar: Semih Sapmaz
Kaynak: WRI
Çeviri: VR
