Alman silah ihracatına Anayasa Mahkemesi desteği
KARLSRUHE 22.10.2014 07:15:29
Almanya’nın demokrasi ve insan hakları karnesi kötü olan baskıcı ülkelere yaptığı silah ihracatındaki aşırı keyfiyetçi tutuma yönelik Anayasa Mahkemesi’nin kararı hayalı kırıklığı yarattı. Mahkeme, Alman Hükümeti‘nin kriz bölgelerine yaptığı silah satışlarına verilen izinler ile bu izinlerin gerekçeleri hakkındaki detayları Federal Meclis üyelerinden gizlemeye devam etmesine onay verdi.
Federal Anayasa Mahkemesi kararında, hükümetin Federal Meclis üyeleri tarafından silah ihracatına ilişkin kararlar hakkında verilen soru önerilerine cevap vermesi gerektiği hatırlatıldı. Hükümetin, soru önergelerine konu olan ülkeler ve silah satışları hakkında bilgi vermesinin doğal olduğunun belirtildiği mahkeme kararında, hangi tür ve sayıda silahların ihraç edildiği ve toplam ihracat bedelinin miktarı hakkındaki detayların cevaplanmasının doğru olduğu kaydedildi.
HÜKÜMETİN ‘GİZLİLİK’ KARARLARI OLDUĞU GİBİ KALIYOR
Ancak mahkeme, Federal Hükümet tarafından çoğu zaman ‘gizlilik’ gerekçesiyle cevapsız bırakılan sorulara ilişkin bilindik sözleri tekrarladı. Buna göre, silah satışlarına kimlerin katıldığı, hükümetin hangi gerekçelerle satışlara izin verdiği gibi konularda ‘susma hakkını’ savundu.
Anayasa Mahkemesi benzer şekilde, izin verilmeyen silah satışlarına ilişkin sorulara da cevap verilmemesi uygun görüldü. Silah ihracatına ilişkin dosyaları görüşen ve Başbakan ile ekonomi, dışişleri ve savunma bakanlıklarının da yer aldığı Federal Güvenlik Konseyi’nde tartışılan konular hakkında da Federal Meclis’in bilgi alma hakkı engellenmeye devam edecek.
İSTENİLDİĞİ GİBİ BİLGİ PAYLAŞILACAK YADA SAKLANACAK
Federal Meclis üyelerinin silah ihracatına izin verilmeden önce bilgilendirilme haklarının da görmezden gelindiği mahkeme kararıyla, hükümetin istediği bilgiyi paylaşması veya ‘gizli’ sıfatıyla saklamasına onay verilmiş oldu. Mahkeme yargıçları, hükümetin ‘bazı durumlarda devletin güvenliği’ gerekçesiyle detaylı bilgi vermemesini haklı bulurken, gizli tutulan bilgilerin gizlenme nedenlerinin ise açıklanmasını istediler. Ancak burada da, verilecek bilgilerin detaylarının ne olacağı hakkında herhangi bir zorunluluk bulunmuyor.
Anayasa Mahkemesi’nin kararında dikkat çeken bir diğer nokta ise, savaşlarda kullanılan silahların satışının dış politikanın devamı için gerekli olarak görülmesi oldu. Alman Anayasasına göre, savaşlarda kullanılan silahların satışı sadece ‘istisnai’ durumlarda yasal ve insan hakları ihlallerinin yaşandığı ülkelere yönelik satışlar ise yasak.
Mahkeme kararında ise, bu satışların ‘Almanya’nın dış politikasının devamı için gerekli ve yasal olduğu’ şeklindeki algı desteklenmiş oldu.
“SİLAH SANAYİNE ‘HUKUKİ ALAN’ AÇILDI”
Mahkeme yargıçları, silah ihracatına ilişkin dosyaların Federal Güvenlik Konseyi’nde görüşülmesine yönelik davacılar tarafından yapılan itiraza ilişkin de yorum yapmadı. Davacı Yeşiller milletvekilleri, sadece 7 bakanlığın içerisinde yer aldığı Konsey’in silah ihracatı hakkında bilgi sahibi olmasının, hem milletvekillerinin hem de Federal Hükümet’in diğer üyelerinin haklarının gaspı anlamına geldiğine işaret etmişlerdi.
Davacılardan Yeşiller Milletvekili Hans-Christian Ströbele, Anayasa Mahkemesi’nin kararının ‘hayal kırıklığı’ yarattığını söyledi. Ströbele, mahkeme yargıçlarının ‘silah sanayisi için bir hukuki alan açtıklarının’ altını çizdi.
“MAHKEMELER EDEMİYORSA FEDERAL MECLİS KONTROL ETMELİ”
Anayasa Mahkemesi’ndeki davayı Yeşiller Partisi milletvekilleri Hans-Christian Ströbele, Claudia Roth ve Katja Keul açmıştı. Almanya’nın 2011 yılında Suudi Arabistan’a 200 adet Leopard tankı satmak istemesine tepki gösteren milletvekilleri, hükümetin silah ihracatına yönelik bilgileri Federal Meclis üyelerinden saklamasının önüne geçilmesini talep ediyordu.
Dava başvurusunda silah ihracatına ilişkin kontrollerin mahkemelerce yapılmasının mümkün olmadığını hatırlatan Yeşiller milletvekilleri, bunun ancak Federal Meclis tarafından yapılabileceğinin altını çizmişlerdi. Ancak, Meclis’in kontrol mekanizmasını işletebilmesi için ise, Federal Hükümet tarafından yeterli düzeyde bilgilendirilmesi gerektiğine dikkat çekmişlerdi.
Federal Hükümet, NATO üyesi olmayan ülkelerin de aralarında olduğu birçok kriz bölgesine silah satışlarına yönelik sol partilerden gelen eleştiriler sonrasında satışlara ilişkin raporları 6 ayda bir yayınlıyor. Hükümetin, Federal Güvenlik Konseyi’nin çok gizli olarak yapılan toplantılarındaki bazı bilgileri 2 hafta sonra açıklaması da eleştirilerin dozunu hafifletmeye yetmemişti. Davayı açan Yeşiller milletvekilleri bu adımları, ‘görüntüde şeffaflık’ olarak yorumlamışlardı.
Silah ihracatına yönelik açılan dava kapsamında, sözlü ifadeler Nisan ayında alınmıştı.
