Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin vicdani retçi Osman Murat Ülke lehine verdiği ilk kararından 18 yıl sonra, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Türkiye’de vicdani ret hakkının ihlaline ilişkin verdiği ara kararlara bir yenisini ekledi.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 13.06.2024 tarihli kararında, Türkiye makamlarının vicdani ret hakkını tanımama ısrarıyla birlikte, Avrupa İnsan Hakları Sözleşme’nin 3. ve 9. maddelerinin ihlal etmeye devam ettiğini hatırlattı. Komite,“başvuranlardan üçünün hala askerlikten kaçan kişiler olarak görülmesinden ve kovuşturma tehdidiyle ve ‘sivil ölüm’ anlamına gelen çok sayıda kısıtlamayla karşı karşıya kalmaya devam etmesinden derin üzüntü duymakta” olduğunu belirtti.
Verilen ara kararda, Komite, Ülke Grubu başvurucularının karşı karşıya kaldığı ihlallerin tüm olumsuz sonuçlarının hızlı bir şekilde giderilmesini sağlamak için gerekli tüm tedbirlerin alınması gerektiği hatırlattı. Başvurucuların artık yoklama kaçağı olarak herhangi bir takibata maruz kalmamalarının sağlanmasının gerektiğini belirterek, Türkiye makamlarını bu noktada harekete geçmeye çağırdı.
Ülke Grubu Davaları, kişilerin “pasifist ve vicdani retçi oldukları gerekçesiyle zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmeyi reddettikleri için defalarca kovuşturulması ve mahkum edilmelerini” kapsıyor. Türkiye ve vicdani ret dosyaları, 2007 yılından bu yana Ülke Grubu Davaları altında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından izleniyor.
Bakanlar Komitesi’ne yaptığı bilgilendirmelerde Türkiye makamlarının “bedelli askerlik” ve zorunlu askerlik süresinin kısaltılmasına atıfta bulunmaya devam ettiğini hatırlatan Bakanlar Komitesi, aldığı ara kararda, bedelli askerlik hizmetinin zorunlu askerliğe bir alternatif olmadığını vurguladı. Kişilerin vicdani nedenlerle askerlik hizmetini yerine getirmeyi reddetmesinden kaynaklanan durumlarla başa çıkmak noktasında iç hukukun yetersiz kaldığını belirten Komite, vicdani retçilerin yaşadığı ihlallerin süreklilik arz etmesinin, durumun ciddiyetini gösterdiğini ifade etti.
Bakanlar Komitesi aldığı ara kararla birlikte Türkiye makamlarını en son Mart 2025 sonuna kadar, Ülke Grubu Davaları’nda ele alınan konulara dair bilgi vermeye çağırdı.
Ülke Grubu Davaları Hakkında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne Sunulmak Üzere Sekreterya Tarafından Hazırlanan Bilgilendirme Notu’nun ve Ülke Grubu hakkında Bakanlar Komitesi tarafından alınan ara kararın Vicdani Ret İzleme tarafından hazırlanan Türkçe çevirilerine aşağıdan ulaşabilirsiniz:
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Ülke Grubu Ara Kararı – Türkçe Çevirisi
