18 Şubat 2024
Foto: İngiltere ordusunun oyun reklamı
Kimse militarist, milliyetçi veya faşist doğmaz. İnsanların bu tür insanlığa aykırı ideolojilere kapılmaları için çok güçlü propagandaya maruz kalmaları ve pek farkında olmadıkları aldatmacalarla sürekli ve kesintisiz olarak aldatılmaları gerekir.
Dünyanın en büyük emperyalist güçleri eskiden olduğu gibi günümüzde de hem içeride, hem de dışarıda militarizmden başka yol olmadığına ilişkin propaganda yapıyorlar. Herkesi dünyanın her yerinde, hatta uzayda bile askeri güç bulundurmak gerektiğine inandırmak istiyorlar. İnsanları her yerde, her zaman, bitmek tükenmek bilmeyen denli çok tehlike olduğuna inandırmak emperyalistler için çok önemli.
Emperyalizm, katı militarizm demek; dünyanın her yerinde asker bulundurmak demek. Büyük bir ordu kurmak ise, bu orduyu beslemek ve dünyanın her yerine ulaşabilmesini sağlamak demek. Ama her emperyalist ordu büyük bir kıyma makinesi. Kendi bünyesindeki insanları hızla tüketip bitiriyor.
Zorunlu askerliğin olmadığı ABD ve İngiltere’de kıyma makinesine asker bulmak hiç kolay değil. Bu nedenle her türlü aldatmacaya başvuruluyor. Çocuk ve gençleri orduya çekmek için son yıllarda en sık başvurulan yolların başında video oyunları geliyor. İngiltere ordusu (resmi adıyla Kraliyet Silahlı Kuvvetleri), video oyunlarının yaygınlaştığı yıllarda çocuk ve gençlere doğrudan -yani okullar gibi aracı kurumlar kullanmadan- ulaşmak için video oyunlarının işe yarayabileceğini yıllar önce kavradı.
Sony tarafından 1994’ten beri pazarlanan PlayStation bunun ilk örneği. Ordu, PlayStation, 1995’te İngiltere’de piyasaya sürüldüğünde hemen PlayStation dergisine reklam vermişti. Aynı yıl, donanma da bu tür dergilere reklam vermeye başlamıştı. İngiltere ordusu yaklaşık 30 yıldır video oyun dergilerine reklam veriyor.
Emperyalist güçlerin iş gücü gereksinimi, 21. yüzyılda “bitmeyen savaşlar” sayesinde büyüdü. Bush yönetimindeki ABD’nin Irak ve Afganistan’a yönelik savaş planlarının bir parçası olan İngiltere ordusu, giderek daha fazla askeri öldürmeye ve ölmeye gönderdi. Daha fazla asker bulmak için çocuk ve gençlere yönelik kapsamlı kampanyalar yapıldı. “Asker olmayı düşün” kampanyası (2009) özellikle genç erkeklere video oyunlarıyla ulaşma çabasının en somut örneklerinden biri.
Bu kampanyayı yürüten şirket, amaçlarını 2010 yılında şöyle özetliyordu: “17 yaşındaki bir genci askerliğin harika bir kariyer olduğuna nasıl ikna edersiniz? Onlarla anlayacakları bir dilde konuşun: Yani oyunlar aracılığıyla.” Kampanyanın parçası olarak çekilen reklamlarda, izleyici bir “nişancı” olarak göreve, yani savaşa götürülüyordu. Bu çevrim içi “görev” yerine getirildiğinde, oyuncu olarak üst “seviye” yeni görevlere ulaşıyordu.
Video oyunu, oyuncuları bir dizi görevle karşı karşıya getiriyordu. Oyunların içine gerçek görüntüler de serpiştirilmişti. En iyi oyuncuları gösteren bir skor tablosu vardı. Bunlar video oyunları için olağan. Ama dahası da var. Oyunda en yüksek skoru elde edenler, ordu ile gerçekten tanışabilecekleri ve kampanyayı yürüten şirketin sözleriyle “gerçekten yarışabilecekleri” bir etkinliğe davet edildiler. Sonuç? Şirket, kampanyanın bir milyondan fazla kişiye eriştiğini ve ordunun 12 yıldır ilk kez işe alım hedeflerine ulaştığını açıkladı.
Kampanyadan söz ederken şirketin 17 yaşındaki bir genci örnek vermesinin de bir nedeni var. İngiltere ordusu çocuklara yönelik kampanyalar yürütmediğini iddia ediyor; 16 yaş ve üzerine ulaşmaya çalıştığında ısrar ediyor. Oysa hem video oyunlarının kullanıcıları, hem de reklam verilen dergilerin okuyucuları arasında bol bol çocuk var.
İngiltere ordusunun video oyunları aracılığıyla militarizmi yayma ve askerliği bir “kariyer” olarak benimsetme çabası bitmiş değil. Tam tersine, ordunun en çok tutulan video oyunları aracılığıyla askerliği çocuklara ve gençlere şirin bir iş olarak göstermeye çalıştığı yine gündeme geldi ve İngiltere’de epey gürültü koptu.
Video oyunları, tıpkı Hollywood filmleri gibi. Militarizmi yaymak isteyenler, kitlelere ulaşmak için önce Hollywood filmlerini, sonra televizyonları, hatta çok tutulan sporların yapıldığı büyük stadyumları bile kullandılar. Sonra video oyunlarına ve internete el attılar. Günümüzde bilgisayarlar ve cep telefonları bu tehlikeyi büyütüyor. Militarizmi yaymak isteyenler, çocuk ve gençleri her an ve her yerde, yani sürekli ve kesintisiz olarak hedef alıyorlar. Militarizmi durdurmak isteyenlerin bunun farkında olması çok önemli. Militarizme karşı mücadele de sürekli ve kesintisiz olmalı.
Kaynak: Evrensel
