Askerlik hizmetine karşı vicdani ret
BM İnsan Hakları Komisyonu (51. oturum : 1995 : Cenevre)
Yayın tarihi
8 Mart 1995
Döküman no
E/CN.4/RES/1995/83
Referans
51
Alıntı yapma formatı
UN Commission on Human Rights, Conscientious objection to military service., 8 March 1995, E/CN.4/RES/1995/83, available at: http://www.refworld.org/docid/3b00f0d220.html [accessed 7 November 2017]
İnsan Hakları Komisyonu,
Tüm üye devletlerin insan hakları ve temel özgürlükleri teşvik etmek ve korumak, Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve insancıl hukukun çeşitli uluslararası insan hakları belgeleri çerçevesinde üstlendikleri yükümlülükleri yerine getirme yükümlülüğünü teyit etmek;
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde ve Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nde herkesin; yaşama, özgürlük ve kişi güvenliği ile düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkı olduğunun kabul edildiğini dikkate alarak,
Düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğü hakkının meşru bir uygulaması olarak, herkesin askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkının olduğunu kabul ettiği 1989/59 sayılı ve 8 Mart 1989 tarihli kararını hatırlatarak,
Ayrıca, askerlik hizmetinin vicdan sebebi ile reddedilebileceği durumların daha iyi anlaşılmaya ihtiyaç duyduğuna işaret edilen 40 (XXXVII) sayılı ve 12 Mart 1981 tarihli kararını hatırlatarak,
Mr. AsbjØrn Eide ve Mr. Chama Mubanga-Chipoya’nın, otuz altıncı oturumunda Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt Komisyonu’na sunduğu Conscientious Objection to Military Service (United Nations publication, Sales No. E.85.XIV.1) adlı kapsamlı raporunu da hatırlatarak,
Bazı devletlerin, iç hukuklarında vicdani reddin tanınmasına yönelik herhangi bir düzenleme bulunmamasına rağmen ordu içinde veya bazen alternatif sivil hizmetlerde savaşmacı olmayan hizmet imkanı sunmaları göz önüne alındığında,
Genel Sekreter’den elli birinci oturumunda Komisyon’a rapor vermesini istediği 1993/84 sayılı ve 10 Mart 1993 tarihli kararını hatırlatarak,
Genel Sekreter’in raporunu (E/CN.4/1995/99) değerlendirerek ve Genel Sekreter’e görüş bildiren hükûmetlere teşekkür ederek,
İnsan Hakları Komitesi’nin, Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesinin 18. maddesi hakkındaki 22 no.lu (48) genelgesinde; Komitenin, diğerlerinin yanı sıra, vicdani ret hakkının 18. maddeden türetilebileceği görüşünü dile getirdiğini ve, bu hakkın yasa veya uygulama tarafından tanınması durumunda, vicdani retçiler arasında belirli inançlarının doğası temelinde herhangi bir ayrımcılık yapılmaması gerektiğini ve aynı şekilde, askerlik hizmeti yapmadıkları için vicdani retçilere karşı herhangi bir ayrımcılık yapılmaması gerektiğini belirttiğini not ederek,
Askerlik yapmakta olan kişilerin de vicdana dayalı itirazlar geliştirebileceğinin farkında olarak,
Askerlik hizmetine karşı vicdani reddin; derin inançlar da dahil olmak üzere, dini, ahlaki, insancıl veya benzeri sebeplerden kaynaklanan vicdani ilke ve sebeplerden türediğini tanıyarak,
İnsan Haklarının Evrensel Beyannamesi’nin, herkesin zulümden kaçarak başka ülkelerde sığınma arama hakkına sahip olduğunu tanıyan 14. maddesini hatırlatarak,
1. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 18. maddesinde ve Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nin 18. maddesinde belirtildiği üzere; düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğünün meşru bir biçimde uygulanması olarak herkesin askerlik hizmetine karşı vicdani itirazlarda bulunma hakkına dikkat çeker;
2. Askerlik hizmeti yapmakta olan kişilerin askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkından mahrum bırakılmamaları gerektiğini bildirir;
3. Devletlere, eğer halihazırda yapmadılarsa, gerçek vicdani sebeplere dayalı olarak askerlik hizmetini reddeden kişilerin askerlikten muaf tutulabilmeleri için gerekli düzenlemeleri yapıp tedbirleri almaları çağrısında bulunur;
4. Devletleri, kendi hukuklarında ve uygulamalarında, vicdani retçilere karşı inançlarının doğasına dayanarak ayrımcılık yapmamaya ve vicdani retçi olarak tanınmış kişileri askerlik hizmeti yapmadıkları için ayrımcılığa maruz bırakmamaya çağırır;
5. Zorunlu askerlik hizmeti uygulaması olan devletlere, eğer bu konuda bir yasal düzenleme yapılmamışsa, vicdani retçiler için vicdani ret sebepleriyle uyumlu olacak şekilde, çeşitli biçimlerde alternatif hizmet seçenekleri sunmayı ve vicdani retçileri tutuklamaktan geri durmayı hatırlatır;
6. Bu tür alternatif sivil hizmetlerin savaşmayan veya sivil karakterde ve toplumun çıkarına olması gerektiğini ve cezalandırıcı doğalarının olmamalarının gerektiğini vurgular.
7. Bazı devletlerin vicdani retçilerin başvurularını soruşturma yapmadan kabul ediyor olmalarını takdir eder ve üye devletlerden böyle bir sistemi olmayanları da ulusal hukuk sistemleri çerçevelerinde vicdani retçilerin başvurularının geçerliliğini tespit edecek bağımsız ve tarafsız karar verme mekanizmaları kurmaya çağırır;
8. Askerlik hizmeti ile ilişkili her insana, vicdani ret hakkı ve vicdani retçi statüsü elde edebilme yolları ile ilgili bilgilerin erişilebilirliğinin önemini belirtir;
9. Genel Sekreter’den, mevcut kararın metnini Birleşmiş Milletler’in tüm üye devletlerine iletmesini ve İnsan Hakları Eğitimi BM On Yılı da dahil olmak üzere BM’nin bütün halk bilinçlendirme etkinliklerinde askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkının dahil edilmesini ister;
10. Ayrıca Genel Sekreter’den elli üçüncü oturumda, Mr. Asbjørn Eide ve Mr. Chama Mubanga-Chipoya tarafından Komisyon’a verilen raporların eklerinde sunulan bilgileri, hükûmetlerin ve sivil toplum kuruluşlarının sağladıkları bilgilere ilaveten, ulaşabildiği diğer bütün bilgileri kullanarak güncellemesini ister;
11. Bu konuyu elli üçüncü oturumunda yeni ismiyle “Askerlik hizmetine karşı vicdani ret sorusu.” gündem maddesi altında ele almaya devam etmeye karar verir.
62. toplantı, 8 Mart 1995
[Oylama yapılmadan kabul edildi]
Kaynak: Refworld
