Ukrayna: Vicdani retçilere karşı yaklaşık 300 ceza davası
29 KAS 2024
Yazar(lar): Felix Corley, Forum 18
Vicdani retçilere karşı açılan yeni ceza davalarının sayısı, Başsavcılık’ın yerel savcılara yazdığı 2024 yazından bu yana arttı. Yaklaşık 300 vicdani retçi şu anda ceza soruşturmalarıyla karşı karşıya ve bu soruşturmalar – davalar mahkemeye ulaşır ve mahkumiyetle sonuçlanırsa – 3 ila 5 yıl hapis cezasına yol açabilir. Yargılanmaya başlanmış 86 kişiyle ilgili 89 davadan (bu makalede listelenmiştir) mahkemeler 9 hapis cezası verdi (sadece bir vicdani retçi şu anda hapiste) ve 11 ertelenmiş hapis cezası verdi. Yargılanmaya başlanmış bilinen 89 davadan 66’sının yargılamaları devam ediyor.
Polis ve savcılar, 2024 yazından bu yana vakalarda artışla birlikte yaklaşık 300 vicdani retçiye karşı ceza davalarını araştırıyor. Mahkemeler, yargılama aşamasına gelen 89 vakadan 9’una hapis cezası verdi (sadece bir vicdani retçi şu anda hapiste) ve 11’i ertelenmiş hapis cezası aldı. Yargılama aşamasına gelen bilinen 89 vakadan 66’sının yargılamaları devam ediyor.
Mahkemeye intikal eden 89 bilinen davanın tam listesi bu makalenin sonunda verilmiştir.
Bazı gözlemciler, yeni ceza davalarındaki artışın, Başsavcılığın 2024 yazında yerel savcılara yazdığı ve yerel mahkemelerin vicdani retçileri beraat ettirmesi halinde harekete geçmeleri yönünde çağrıda bulunan bir mektuba bağlandığını ileri sürdü.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik yenilenen işgali Şubat 2022’de başladıktan sonra Ukrayna sıkıyönetim ilan etti. 18 ila 60 yaş arasındaki tüm erkekler genel seferberlik çağrısına katılmaya uygun görüldü ve ülkeden ayrılmaları yasaklandı. Ukrayna Savunma Bakanlığı, barış zamanında izin verilen sınırlı alternatif hizmetin bile savaş zamanında var olmadığında ısrar ediyor.
Vicdani retçiler, Ceza Kanunu’nun 336. maddesi uyarınca (“Seferberlik veya özel dönemde askerlik hizmetine çağrılmayı ve yedeklerin özel dönemde askerlik hizmetine çağrılması sırasında askerlik hizmetini reddetme”) yargılanabilir. Cezası üç ila beş yıl hapistir.
Parlamento İnsan Hakları Komiserliği (Ombudsman) Ofisi Dmytro Lubinets, Forum 18’in şu konularda ne tür bir eylem üstlendiğine ilişkin sorularına yanıt vermedi:
– sıkıyönetim sırasında askerlik hizmeti yapamayanların cezai mahkumiyetleri;
– ve Ukrayna’da vicdani retçilerin savaş veya barış zamanında alternatif sivil hizmet yapmalarına izin veren yeni bir yasa veya yasal değişikliğin kabul edilmesi.
Sıkıyönetim sırasında vicdani ret hakkının reddedilmesine karşı üç itiraz Strazburg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) sunuldu. Bunlardan biri, hapisteki Yedinci Gün Adventist vicdani retçisi Dmytro Zelinsky’den. 13 Haziran’da Kiev’deki Yüksek Mahkeme, mahkumiyetine ve hapse atılmasına karşı yaptığı son itirazı reddetti.
Anayasa Mahkemesi, Zelinsky’nin sıkıyönetim döneminde vicdani ret hakkının reddedilmesinin anayasaya aykırılığına ilişkin itirazını 23 Ekim’de görüşmeye başladı.
Savunma Bakanlığı, Etnik Politika ve Vicdan Özgürlüğü Devlet Servisi (DESS) ve diğer devlet organlarının yetkilileri, savaş zamanında alternatif sivil hizmet konusunu görüşmek üzere 10 Ekim’de kapalı bir toplantıda bir araya geldi. Konuya aşina bir kişi Forum 18’e “Tartışma ciddiydi ve Savunma Bakanlığı bunun birçok insanı etkileyen bir konu olduğunu kabul etti” dedi.
Forum 18, DESS başkanı Viktor Yelensky’ye 10 Ekim toplantısında ve başka yerlerde herkese her zaman açık alternatif bir sivil hizmetin getirilmesine yönelik ne gibi ilerlemeler kaydedildiğini sordu. “Diğer sorumlulukların muazzam baskısına rağmen bu konuyla fazlasıyla meşgulüm,” dedi Forum 18’e. “Şimdilik rapor edebileceğim bir ilerleme yok”.
Daha fazla bilgi için: WRI
