ABD, İngiltere ve Avustralya, Çin’e karşı nükleer denizaltı anlaşması imzaladı, Pekin anlaşmayı “Soğuk Savaş zihniyeti” olarak nitelendirdi
16 Eylül 2021
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere ve Avustralya, Asya-Pasifik bölgesinde nükleer denizaltı teknolojisinin paylaşılmasını öngören bir güvenlik anlaşması imzaladıklarını duyurdu. Anlaşmaya taraf olan üç ülkenin adlarından türetilen AUKUS isimli anlaşma, Çin’in bölgedeki askeri faaliyetlerine bir yanıt olarak değerlendirildi. Çin ise anlaşmanın “soğuk savaş zihniyeti” ile oluşturulduğunu iddia ederek anlaşmaya taraf olan ülkeleri eleştirdi.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere ve Avustralya, Asya-Pasifik bölgesinde nükleer denizaltı teknolojisinin paylaşılmasını öngören bir güvenlik anlaşması imzaladıklarını duyurdu. Anlaşma sayesinde Avustralya, ABD tarafından sağlanan teknolojiyi kullanarak ilk kez nükleer enerjili denizaltılar inşa edecek. Yapay zeka teknolojisini de kapsayan AUKUS anlaşmasının, ülkelerin yakın tarihteki en büyük savunma ortaklıklarından biri olduğu düşünülüyor.
Pekin: “Anlaşma, soğuk savaş zihniyetini ve ideolojik önyargıyı yansıtıyor”
Çin hükümeti, anlaşmadan rahatsız olduğunu dile getirdi ve ortaklığı “son derece sorumsuzca” bulduğunu söyledi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, anlaşmanın bölgesel barış ve istikrarı ciddi şekilde baltaladığını ve silahlanma yarışını yoğunlaştırdığını belirtti. Ayrıca Vaşington’daki Çin Büyükelçiliği, anlaşmaya taraf olan ülkeleri “Soğuk Savaş zihniyeti ve ideolojik önyargıyla hareket etmekle” ile suçladı.
“Avustralya bizi sırtımızdan bıçakladı”
Öte yandan AUKUS Paktı’ndan rahatsızlık duyan tek taraf Çin değil. Anlaşma, Avustralya’nın daha önce Fransa ile yapmış olduğu 12 denizaltı inşasını kapsayan anlaşmayı bir nevi rafa kaldırmış oldu. Avustralya’nın tutumunu sert bir dille eleştiren Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, France Info radyosuna verdiği demeçte “Anlaşmanın imzalanması bir arkadan bıçaklama” diye konuştu.
Anlaşmanın detayları 15 Eylül Çarşamba günü ABD Başkanı Joe Biden, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Avustralyalı mevkidaşı Scott Morrison’ın düzenlendiği sanal toplantısında duyuruldu. Anlaşmanın imzalanması üzerinde Çin’in etkisi olduğundan doğrudan bahsedilmese de, üç lider defalarca bölgedeki güvenlik endişelerinin “önemli ölçüde arttığını” belirtti.
“Anlaşmanın amacı kimseyi kızdırmak değil”
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace BBC’ye verdiği demeçte, Çin’in “tarihin en büyük askeri harcamalarından birine giriştiğini” söyledi. Wallace’a göre AUKUS’un imzalanmasının sebebi kimseyi kızdırmak değil. Wallace, “Çin donanmasını ve hava kuvvetleri kapasitesini büyük oranda büyütüyor. Ancak bizim bölgedeki müttefiklerimiz ayakta kalabilmek istiyor” şeklinde konuştu.
İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana yapılan en önemli güvenlik ortaklığı
Uzmanlara göre AUKUS İttifakı, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ABD, İngiltere ve Avustralya arasında yapılan en önemli güvenlik ortaklığı. Öte yandan anlaşmanın yalnızca askeri bir ortaklık olarak kalması önem arz ediyor. Bu özellik, AUKUS’u ABD, İngiltere ve Avustralya’nın yanı sıra Yeni Zelanda ve Kanada’nın da içinde bulunduğu Five Eyes (Beş Göz) istihbarat paylaşım ittifakından ayıracak.
Avustralya, en büyük ticaret ortağı olan Çin ile geçmişte iyi ilişkiler kurmuş ancak ilişki son yıllarda siyasi gerilimler nedeniyle bozulmuştu. Ayrıca Avustralya’nın Fransa ile 12 denizaltı inşa etmek için yaptığı 31 milyar euroluk anlaşmasını rafa kaldırmasının ardından ülkenin Fransa ile olan ilişkisi de gergin durumda.
“Yapılacak denizaltılar daha hızlı, daha dayanıklı ve daha uzun mesafelere füze atabiliyor”
AUKUS anlaşması kapsamında üretilecek olan denizaltılar, geleneksel olarak çalışan filolardan çok daha hızlı hareket edebilecek ve bu araçları tespit etmek çok daha zor olacak. Yeni denizaltılar aylarca su altında kalabilecek, daha uzun mesafelere füze atabilecek ve daha fazla füze taşıyabilecek. Uzmanlara göre, böylesine büyük bir askeri gücün Avustralya’da konuşlandırılması ABD’nin bölgedeki etkinliğini önemli ölçüde artıracak.
Ayrıca anlaşmayla birlikte Avustralya; ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Hindistan ve Rusya’dan sonra dünyada nükleer denizaltı işleten yedinci ülke olacak. Öte yandan ülke, nükleer silah elde etme niyetinde olmadığının da altını çizdi.
“Yeni Zelanda Avustralya’nın nükleer denizaltılarını yasaklayacak”
Yeni Zelanda, Avustralya’nın nükleer güçle çalışan denizaltılarının kendi sularına girmesine izin vermeyeceğini söyledi. Bu kararın, daha önce de uygulanan nükleer denizaltı yasağından ötürü alındığı belirtildi. Ayrıca Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, ülkesinin AUKUS’a katılmayı düşünmediğini söyledi.
Derleyen: Ayşen Yaman
Kaynak: medyascope
