Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Genel Kurulu, Salı günkü oturumunda 45’e karşı 113 oyla Türkiye’nin denetim sürecine yeniden alınmasına karar verdi. Türkiye, 2004 yılında denetim sürecinden çıkartılmıştı. Bugünkü kararla birlikte denetim sürecinden çıkartılıp yeniden alınan ilk Avrupa ülkesi oldu.
Kararda ayrıca, Türkiye’ye yönelik 35 maddeden oluşan tavsiyeler de yer alıyor. AKPM ile Türkiye arasındaki iş birliğinin sürmesi için bu tavsiyelerin yerine getirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Avrupa’da insan hakları destekleme kuruluşu Avrupa Konseyi’nin yürütme kolu olan AKPM’de 47 ülkeden 324 temsilci bulunuyor.
AKPM’nin kuruluş amacı “insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü desteklemek” olarak tanımlanıyor.
AKPM’de Salı günü “Türkiye’de Demokratik Kurumların İşleyişi” konulu bir oturum yapıldı.
Oturumda, AKPM Türkiye raportörleri Estonyalı Marianne Mikko ve Norveçli Ingebjorg Godskesen tarafından hazırlanan rapor görüşüldü.
Önce dün toplanan denetim komitesinde ele alınan raporda Türkiye, geçen yılki darbe girişiminden sonra ilan edilen ve üç kez uzatılan olağanüstü hâl (OHAL) bünyesinde alınan kararlar ve uygulamalar eleştiriliyor. Raporda, Türkiye’de demokratik kurumların işleyişinin bozulduğu belirtiliyor.
Denetim Komitesi, Mart ayında yaptığı basın açıklamasında, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından OHAL ilan edilmesiyle birlikte Türkiye’de “demokratik kurumların işleyişinde ciddi bozulmalar” olduğu gerekçesiyle denetim sürecine alınması çağrısı yapmıştı.
AKP’li üyeler raporun taraflı olduğu görüşünde
AKPM’de gerçekleşen Türkiye oturumunda çok sayıda parlamenter söz aldı.
Tartışmalarda Türkiye’nin denetim sürecine alınmasını savunanlar Türkiye’de insan haklarının çiğnendiğini ve otoriter bir rejim kurulduğunu, bu nedenle Avrupa Konseyi’nin prensiplerinin uygulanmadığını savundu.
Türkiye’nin denetim sürecine alınmasına karşı çıkanlar da Türkiye’de insan haklarının çiğnendiğini ve otoriter bir rejim kurulduğunu savunsa da, denetimin Türkiye ile diyalogu koparabileceğini ve Rusya’nın yaptığı gibi Türkiye’nin de AKPM’den çekilebileceği gerekçesiyle denetim sürecinin başlatılmaması gerektiğini belirtti.
AKPM’deki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) üyeleri de Türkiye’nin “terörle mücadele” kapsamında önlemler alması gerektiğini savunarak, hazırlanan raporun taraflı olduğu eleştirisini yöneltti.
Avrupa Demokratlar ve Liberaller Grubu’ndan AKP İstanbul Milletvekili Markar Esayan, “Terörist gruplar Türkiye’deki gelişmelerden rahatsız oldu ve saldırdı. Türkiye buna rağmen istikrarı ile ekonomik gelişmesini muhafaza etti. Bu raporda taraflı bakış olduğunu düşünüyorum. Referandumun uluslararası standartların gerisinde kaldığı iddiaları kabul edilemez” dedi.
Referandum gözetmeni olarak Türkiye’ye gönderilen kişilerin “terör örgütü sempatizanı” olduğunu söyleyen Esayan’a ise diğer katılımcılar tepki gösterdi.
Avrupa Halk Partisi Grubu’ndan AKP Sakarya Milletvekili Şaban Dişli de raporun yanlı olduğunu öne sürdü ve güneydoğudaki eylemlerden dolayı yürütülen soruşturmalara yönelik insan hakları ihlalleri iddialarını ise “mesnetsizliğin ötesinde” olarak tanımladı.
Avrupa Halk Partisi Grubu’ndan AKP Milletvekili Talip Küçükcan da, “Eğer DAEŞ (Irak Şam İslam Devleti – IŞİD) veya başka bir örgüt sizin şehirlerinize saldırsa siz de çeşitli önlemler alırdınız. Eğer parlamentonuza saldırılırsa güçlü önlemler alırdınız. Türkiye’de yaptığımız bu, hukuka uygundur” diye konuştu.
AKP’li siyasetçilerin savundukları görüşler yönünde raporda teklif ettikleri değişiklikler ise yapılan oylamalar sonucu reddedildi.
Küçükcan oylama öncesinde yaptığı açıklamada ise raporun ve karar tasarının hatalarla dolu olduğunu öne sürerek, AKPM’nin Türkiye’nin “terörle mücadelesine” destek vermesi gerektiğini vurgulamıştı.
HDP’li üye: Muhalefet artık sivil eliyle yok ediliyor
Birleşik Avrupa Solu üyesi Halkların Demokratik Partisi’nden (HDP) siyasetçi Filiz Kerestecioğlu, Türkiye’deki hükümeti eleştirenlerin hedef gösterildiklerini vurguladı.
Kerestecioğlu, “Eskiden muhalefeti yok etme politikası askeri darbelerle uygulanıyordu, şimdi sivillerin ellerinde OHAL altında KHK’larla gerçekleşiyor. Bugün çoğunluğun hakimiyeti demokrasi olarak gösteriliyor ama demokraside özgür basın, ifade özgürlüğü, sivil toplum, güçler ayrılığı olur” dedi.
Diğer ülkelerden gelen temsilciler ise idam cezasının geri getirilmesine dönük kaygılarını dile getirdi.
Sosyalist Grup üyesi Rene Rouquet, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Almanya’ya yönelik saldırgan ifadeler kullandığını, idam cezasını geri getirmek istediğini söyleyerek “Bu şartlarda denetim sürecinin başlatılması yapabileceklerimizin asgarisidir” ifadelerini kullandı.
Fransız sosyalist siyasetçi Josette Durrieu ise Türkiye’de laikliğin azaldığını savunurken, Avrupa Halk Partisi Grubu’ndan Fransız siyasetçi Nicola Duranton da Erdoğan’ın Avrupa Konseyi heyetini terör örgütlerinin desteklemekle suçlamasının kabul edilemez olduğunu vurguladı.
İngiliz siyasetçi Lord Richard Balfe ise “Türkiye’deki siyasetçiler nasıl bir Türkiye olmak istiyoruz sorusuna yanıt bulmalı” dedi.
Meclis’teki Azerbaycanlı siyasetçiler ise Türkiye’nin denetime alınmaması gerektiğini savundu.
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı: Bu bir siyasi operasyon
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Bülent Gedikli, AKPM kararını “siyasi operasyon” olarak tanımladı.
Gedikli, Twitter üzerinden attığı mesajda, “AKPM Türkiye’yi tekrar denetime alma kararı hiçbir gerekçesi ve ANLAMI olmayan siyasi operasyondur! Asıl denetime ihtiyacı olanın AB ülkeleri olduğunu, tehtidkar, suç içeren, faşizan söylemlerinden görüyoruz! HUKUK VE İNSAN HAKLARI kavramları AB yüzünden can çekişiyor!” dedi.
NTV’ye konuşan Türk yetkililer, Türkiye aleyhinde bir raporun kabul edilmesinin Türkiye’in Avrupa Birliği üyelik müzakerelerinin de bundan etkilenebileceğini söyledi.
AB, Türkiye ile müzakereleri başlatmak için Avrupa Konseyi’nin denetim sürecinden çıkmasını şart koşmuştu.
Türkiye’nin tekrardan denetime alınması, ülkenin Kopenhag Kriterlerini karşılayıp karşılamadığı konusunda soru işaretleri oluşturma ihtimali taşıyor.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın: Bu açıkça bir siyasi operasyondur
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, oylama ile ilgili Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Bütün bizim bu iş birliği çabalarımıza rağmen bazı maksatlı çevrelerce ülkemize karşı birtakım siyasi girişimlerin yapıldığını da görüyoruz. Bugün ve yarın devam eden müzakerelerde AKPM Genel Kurulunda ‘yeniden denetime alınma’ konusunun belli çevreler tarafından gündeme getirildiğini görüyoruz. Bu açıkça bir siyasi operasyondur” demiş ve sözlerini şöyle sürdürmüştü:
“Ne Türkiye’deki objektif gerçeklerle ne Türkiye’nin Avrupa Konseyi ile ilişkisinin geçmişine baktığınızda, bunun izah edilebilir, meşrulaştırılabilir, gerekçelendirilebilir hiçbir temeli söz konusu değildir.”
Kaynak: BBC
**
AKPM’de 2018’de bir oylama daha olacak. Eğer Türkiye istenen adımları atarsa veya bu yönde eğilim gösterirse bu süreçten çıkabilir.
İşte Türkiye’nin denetim sürecinden çıkması için atması gereken adımlar:
* OHAL’i mümkün olduğu kadar çabuk kaldır.
* OHAL altında çok gerekli olmadıkça KHK çıkartmaya son ver; KHK’lerle toplu halde kamu görevlilerini işten çıkartmaya son ver.
* Yargılanmayı bekleyen tutuklu tüm parlamenterleri serbest bırak.
* Yargılanmayı bekleyen tüm gazetecileri ve aydınları serbest bırak.
* OHAL Araştırma Komisyonu’nu kur ve KHK’lerle işinden olanlar için etkili şekilde ulusal yargıda tamir edici çalışmalarını başlat, adil yargılamayı garanti altına al.
* AKPM’nin kararları ve Venedik Komisyonu’nun ve İnsan Hakları Komiseri’nin tavsiyeleri ışıgında ifade özgürlüğünü iyileştirecek acil adımları at.
* Referandumu Avrupa Konseyi standartlarında düzenle ve Venedik Komisyonu’nun teamülleri ışığında, seçme özgürlügünün oluşturulmasına katkı sağla.
* Venedik Komisyonu’nun 18 madde ile ilgili tavsiyelerini mümkün olduğu kadar çabuk uygula.
* Ölüm cezası AK üyeligi ile uyuşmaz; böyle bir karar üyeliği tehlikeye sokar.
* Terörle Mücadele Yasası revize edilsin.
* Tutuklu belediye başkanları serbest bırakılsın.
* 18 maddelik anayasa degişikliği not edildi.
* Gözlem heyetinin raporu doğrultusunda referandumun adil olmayan bir şekilde gerçekleşmesinden ve 2 taraf arasında eşitlik olmamasından üzgün olunduğu dile getirildi.
* Referandumun meşruiyeti hakkında ciddi soru işaretleri ortaya çıkmıştır. YSK’nin bu iddiaları ciddi şekilde araştırması gerekir.
* Anayasa’daki 18 maddeyle ilgili Venedik Komisyonu’nun tavsiyelerine uyulmalıdır.
Kaynak: Evrensel
**
HDP’den hükümete çağrı: Hükümet Olağanüstü Hal politikalarını bırakıp, acilen barış sürecini yeniden canlandırmalı ve rapordaki öneriler doğrultusunda demokratik reformları gerçekleştirmelidir – Sputnik
**
Siyasi denetim sürecine tâbi bulunan diğer ülkeler, Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Bosna Hersek, Gürcistan, Moldova, Rusya Federasyonu, Sırbistan ve Ukrayna. – T24
**
Avrupa’da Türkiye algısı “kötü” diyen Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi: “Türkiye ilk fırsatta OHAL’den kurtulmalı” – Gazete Karınca
**
Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye raportörü Kati Piri, “Avrupa Konseyi’nin Türkiye’yi denetime alma konusundaki net kararıyla AB’ye katılım görüşmelerinin durdurulmasına bir adım daha yaklaşıldı” dedi – Sputnik
**
AB’nin genişlemeden sorumlu komiseri Johannes Hahn: Türkiye ile şu anki durum sürdürülebilir değil – Sputnik
