Brüksel 18.01.2019: EBCO’nun 2018’de Avrupa’da askerlik hizmetine karşı vicdani ret üzerine yıllık raporunun duyurusu yapıldı
Avrupa Vicdani Ret Bürosu (EBCO) bugün Brüksel’de düzenlenen basın toplantısında en son çıkardığı yıllık raporu olan “Avrupa’da 2018’de Askerlik Hizmetine Karşı Vicdani Ret”in duyurusunu yaptı.
EBCO Başkanı Friedhelm Schnedier raporun önsözünde: “2018 dünyanın vicdani retçileri ve anti militarist hareketleri için paradoksal bir yıl olmuştur.” diyor. “Güney Kore’de 13 kişi dışında tüm vicdani retçilerin serbest bırakılması ile birlikte, on yıllardır yüzlerce kişi olan tutuklu vicdani retçi sayısı düzinelere indi. Henüz bu konuda herhangi bir değişim işareti görülmemiş olsa da; Etiyopya ile sağlanan ani barış, dünyada vicdani retçilere en korkunç şekilde zulmeden ülke olan Eritre’nin artık hiçbir bahanesinin kalmadığı anlamına geliyor. Avrupa’da ise, mülteci mahkemeleri halen vicdani retçileri askerlik yapmak zorunda kalacakları veya daha da kötü durumlara düşecekleri ülkelerine göndermeye devam ediyor. Ve popülistler kendi ülkelerinde zorunlu askerliğin geri getirilmesini savunmaya devam ediyor.”
Raporu derleyen EBCO’nun BM Özel Temsilcisi Derek Brett basın toplantısında, daha geniş olaylara da biraz değinmiş olsa da, tabii ki Avrupa’daki gelişmelere odaklandı. KKTC’den henüz gelmiş biri olarak; henüz mükemmel olmasa da, orada vicdani reddin tanınmasına ilk işaret olan Askerlik Hizmeti Yasası değişiklik taslağı ile ilgili heyecanla konuşarak başladı. (EBCO’nun son basın açıklamalarına göz atınız; KKTC’de olayların ne şekilde geliştiği 2019 raporunda detaylı olarak ele alınacaktır.) Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı tarafından son derece geniş bir şekilde tanımlanmış olduğu halde, Avrupa’nın tamamında yalnızca Türkiye askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkını kabul etmemektedir. Ve hatta bu basın toplantısı yapılmaktayken; yasa değişiklik taslağının ilan edilmesi ışığında Lefkoşa’da askeri mahkeme, 20 günlük hapis cezasının sadece 3’ünü yattıktan sonra vicdani retçi Halil Karapaşaoğlu’nun serbest bırakılmasını emretti!
2018’de vicdani ret yine Avrupa Konseyi’nin ve Avrupa Birliği’nin siyasi gündeminde yer almadı. Bu durum, vicdani retçilere on yıllarca zulmetmiş ve kötü muamele yapmış olan devletleri etkilediği zaman ölümcüldür.
Azerbaycan 2001 yılında Avrupa Konseyi’ne katıldığında, Ocak 2003’e kadar Avrupa standartlarına uygun bir alternatif hizmet yasası getireceğine dair Avrupa Konseyi’ne söz verdi. Henüz bu sözün gereğini yerine getirmiş değil. Bugüne kadar Azerbaycanlı vicdani retçiler tutuklandılar – yetkililer, Avrupa Konseyi’nin bu ağır insan hakları ihlalini sona erdirmek için derhal etkili bir şekilde harekete geçeceklerinden korkmuyorlar.
Türkiye’de de durum benzer. Ocak 2006’da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin vicdani retçi Osman Murat Ülke lehine ilan ettiği dönüm noktası niteliğindeki karar bu güne kadar uygulanmadı. EBCO, WRI ve IFOR’un ortak sunumuna rağmen, bu durum 2018 yılında Bakanlar Kurulu’nun gündemine alınmamıştır.
Ve Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı, 10.2 paragrafındaki belirsiz ifadeden dolayı Avrupa Temel Haklar Şartı’nın askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkını koruma konusunda yetersiz kaldığını iddia etmektedir. Bu tartışma devam ediyor…
Neyse ki, 2018 yılında öldürmeyi reddetme hakkının Avrupa Kurumları’nın farkındalığından tamamıyla kaybolmadığını gösteren biraz umut ışığı var. İrlanda’yı, tam profesyonel silahlı kuvvetlerinin vicdani ret duygusu geliştirmeleri durumunda, onların serbest bırakılmalarını mümkün yapan bir yasal düzenleme yapmak zorunda bırakmayı hedefleyen, Avrupa Asker Organizasyonu’nun Ekim ayında yaptığı bir şikâyeti; Avrupa Sosyal Haklar Komitesi, Avrupa Sosyal Şartı bağlamında kabul edilebilir buldu. Bir sonraki ay, Avrupa Gençlik Forumu askerlik hizmeti üzerine vicdani ret hakkı ile ilgili kapsamlı bir kararı tanıdı ve üye örgütlerine bu hakkı bir gençlik hakkı olarak öne çıkarma çağrısında bulundu.
EBCO’nun Avrupa’da 2018’de Askerlik Hizmetine Karşı Vicdani Ret Üzerine Raporu’nun tam metni, 21 Ocak Pazartesi günü Brüksel saatiyle 17:00’dan itibaren www.ebco-beoc.org/reports adresinden indirilebilecektir.
Daha fazla bilgi edinmek ve röportajlar için lütfen raporu derleyen Derek Brett (+41 4629825; [email protected]) (İngilizce), EBCO Başkan Yardımcısı ve Avrupa Kurumları Özel Temsilcisi Sam Biesemans (+32 477268893; [email protected]) (Fransızca, Hollandaca, İtalyanca veya İngilizce) veya EBCO Başkanı Friedhelm Schneider ([email protected]) (Almanca) ile iletişime geçiniz.
Fotoğraf: EBCO’nun Brüksel’de bugün gerçekleştirdiği basın toplantısında; raporu derleyen Derek Brett (solda), EBCO Başkan Yardımcısı Sam Biesemans (sağda)
EK: 2019-01-18-EBCO_Press-Release-Annual Report 2018.pdf
Kaynak: EBCO
Çeviri: VR
