4 ARALIK 2023
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), iklim değişikliğiyle mücadelede merkezi bir aktör olarak öne çıkıyor. Kendisini “ iklim eyleminin itici gücü ” ve iklim risklerine ilk müdahale eden kişi olarak konumlandıran askeri ittifak, önemli bir mesaj veriyor: İklim değişikliğine karşı yürütülecek bir savaş var ve NATO’nun müttefik orduları bu savaşı başlatmaya hazırlanıyor. Bu gelişme bizi yolumuzdan alıkoymalı. İşte nedeni.
Kaçınılmaz Bir Tehdit Çoğaltan Olarak İklim Değişikliğini Depolitize Etmek
İklim risklerini askeri politikalarına dahil eden müttefik devletlerin sayısı arttıkça, NATO da bir dizi iklim güvenliği stratejisi raporu yayınladı ve yakın zamanda iklim güvenliği riskleri ve çözümleri konusunda askeri-sivil işbirliğini platform haline getirmek ve kullanmak için bir Mükemmeliyet Merkezi açtı. İttifak, “iklim değişikliğinin güvenlik üzerindeki etkisini anlama ve buna uyum sağlama konusunda lider uluslararası kuruluş” olmayı umuyor .
NATO’nun iklim değişikliğine uğramış bir dünyada kendi rolüne ilişkin görüşü , iklim güvenliği konusunda uzun süredir politika yapımında hakim olan indirgeyici, gerçekçi ve determinist söylemlerden kaynaklanmaktadır . Bu söylemler, iklim değişikliğini, ulusun ve devletin doğal kaynaklara erişiminin askeri araçlarla güvence altına alınmasını gerektiren bir tehdit çarpanına indirgiyor. Bu okumanın merkezinde, kötüleşen çevre koşullarının ister istemez artan çatışmalara , sosyal gerilimlere ve jeopolitik rekabete, hatta eyaletler arası toplam ” iklim savaşlarına ” yol açacağı varsayımı yer alıyor . Acil durumu bir “ hiper tehdit ” olarak tespit etmek, doğal olarak “ iklim değişikliğine karşı savaş ” ilan etmek sonucunu doğurur . Ancak bu fikir endişe kaynağıdır, yaklaşan felakete dair uyarısı nedeniyle değil.
Toprak ve kaynaklar üzerindeki kaçınılmaz rekabete yapılan atıflar, ordunun ekolojik krizlere tepkisini, temel nedenleri hafifletmek yerine semptomlarla mücadeleye dayalı olarak doğallaştırıyor. Tehdit çarpanı kavramı, etkili bir depolitizasyon hamlesiyle, ekolojik koşulları sosyo-politik bağlamlarından uzaklaştırıyor ve NATO gibi jeopolitik kurumların iklimin zararlarını ve kırılganlıklarını artırmadaki rolünü maskeliyor.
NATO İklim Değişikliğiyle “Mücadele Ediyor” ve İklim Eylemini Ele Geçiriyor
2020’ler, savunma bakanlıklarının ve askeri kurumların, iklimin çöktüğü bir çağda ordunun amacını haklı çıkarmak için tehdit çarpanı argümanını hararetle kullandığına tanıklık ediyor. Genel Sekreteri Jens Stoltenberg , “NATO’nun iklim değişikliğiyle mücadele etmesi gerekiyor” diye yazıyor ve bunu onaylıyor – kelime oyunu mu? — askeri bir ittifakın çevresel bozulma gibi askeri olmayan zorluklara savaş yoluyla yanıt vermek için nasıl donatıldığı. Medya bu çerçeveyi yineleyerek iklim değişikliğinin askerileştirilmesini rasyonelleştirmeye yardımcı oluyor ve “ NATO iklim tehdidine karşı savaş açıyor ” ve “ ‘Teröre karşı savaştan’ iklim değişikliğine karşı savaşa geçmenin zamanı geldi ” gibi manşetlerle eyleme geçiyor. İngiliz düşünce kuruluşu RUSI gibi askeri sektörlerle açık bağları olan politika düşünce kuruluşları da benzer şekilde NATO’yu ” karbon savaşçıları ” olarak öne çıkarak iklim değişikliğine karşı tepkisini “güçlendirmeye” çağırıyor .
Jens Stoltenberg, iklim değişikliğinin askeri yollarla ele alınabileceği ve alınması gerektiği fikrini teşvik etmede rol oynayan anlatı stratejilerini belirlemek için bakılması gereken önemli bir figür. Ekolojik zorlukların aşırı tehdit çerçevesini doğrulayarak “İklim değişikliği dünyayı daha tehlikeli hale getiriyor” diye yazıyor . “NATO’nun görevi barışı korumak ve bizi güvende tutmaktır” diye devam ediyor ve güvenliğin askerileştirilmiş versiyonlarının uluslararası istikrarı sağlayanlar olarak vatandaşlığa alınmasına güveniyor. Stoltenberg burada militarizmin görevini mükemmel bir şekilde yerine getiriyor: savaşa hazırlığı barış koşullarıyla birleştirmek, savaş ihtiyacını normalleştirmek ve meşrulaştırmak. Stoltenberg, “Dolayısıyla, asıl sorumluluğumuzu yerine getirmek için, bugünkü güvenliğimiz ve gelecek nesillerin güvenliği için NATO’nun iklim değişikliğinin engellenmesine yardımcı olması gerekiyor” diye bitiriyor. Bu sonuç doğal olarak ortaya çıkıyor: Eğer iklim değişikliği dünyayı daha tehlikeli hale getiriyorsa ve NATO uluslararası güvenlik ve istikrarın garantörü ise, NATO’nun “ iklim değişikliğinin güvenlikle ilgili sonuçlarını ele almada oynayacağı açık bir rol vardır .”
Elbette iklim değişikliğinin dünyayı daha güvensiz hale getirdiği doğru ve eğer NATO bunu engellemeye yardımcı olabilirse bundan daha mutlu oluruz. Ancak, küresel ısınma gibi ekolojik krizlerden kaynaklanan tehlikelerin ne olduğu nasıl anlaşıldığına bağlı olarak, bunlara neyin sebep olduğu ve buna nasıl tepki verileceği anlayışı büyük ölçüde farklılık gösteriyor. Küresel çapta genişleyen bir siyasi ve askeri-endüstriyel ittifak olarak NATO, ekolojik krizlere yol açan ve körüklemeye devam eden güç ve kaynakların dağıtımıyla yakından bağlantılıdır. Bu ittifakın Genel Sekreteri için tehlike, risk, barış, sürdürülebilirlik ve güvenlik tanımları çok özel anlamlar taşıyor.
NATO’nun iklim değişikliğinin engellenmesine yardımcı olması ve bugünün güvenliği kadar gelecek nesilleri de düşünmesi doğru ama yanıltıcı. Ancak bu, küresel ekolojik çöküşü ve toplumsal istikrarsızlığı yaratmada ve sürdürmede askeri kurumların ayrılmazlığını gerçekten hesaba katmak anlamına gelseydi, bu sözler bizim onlara ihtiyacımız olan şeyi ifade edebilirdi.
İklim Değişikliğini Yeniden Politize Etmek: Doğaya Karşı Gerçek Savaşın Farkında Olmak
NATO küresel askeri harcamaların %50’sinden fazlasından sorumludur . Askeri harcamalar ise askeri karbon emisyonlarının en önemli etkenlerinden biri ve iklim eylemine ciddi bir engel oluşturuyor . NATO aynı zamanda güvenlik garantileri caydırıcılık esasına dayanan askeri bir ittifaktır . Bu, üyelerinin, düşmanlarının ve potansiyel olarak tüm gezegenin nükleer silahlardan karşılıklı olarak yok edileceğine dair kumar oynayarak gücü dengelediği anlamına geliyor. NATO’nun iklim değişikliğiyle mücadelede belirli bir role sahip olduğunun kabul edilmesi, böyle bir denklemi mümkün kılan bir dizi temel anlatıya ve çıkara dayanmaktadır. İklim güvenliği retoriğinin gezegen yanlısı abartısı nedeniyle bu temel ağların gözden kaçırılması kolaydır .
Hem bütçe önceliklerini hem de kamuoyunun savaş ve iklim çöküşüne ilişkin algısını şekillendirmede dilin gücünün farkında olarak, NATO’nun iklim değişikliğini askerileştirme söylemine direnmemiz gerekiyor. İklim değişikliğinin insansız hava araçları, tanklar ve hipersonik füzelerle savaşılacak bir düşman olduğu fikrine kamuoyunun eleştirel katılımını teşvik etmek zorunludur. İklim değişikliğine karşı açılacak bir savaş yok. Ne kadar “yeşil” olursa olsun hiçbir silah bizi ormansızlaşmadan, biyolojik çeşitlilik kaybından ve okyanus asitlenmesinden kurtaramaz. Hiçbir net sıfır ordusu, kaynakların tükenmesinin ardındaki temel nedenleri çözemez veya savunmasız nüfusların kuraklık ve sellerden kaçmak için zorunlu göçünü önlemeye yardımcı olamaz.
“Hem bütçe önceliklerini hem de kamuoyunun savaş ve iklim çöküşüne ilişkin algısını şekillendirmede dilin gücünün farkında olarak, NATO’nun iklim değişikliğini askerileştirme söylemine direnmemiz gerekiyor.”
Avrupa ve Kuzey Amerika ordularının iklim savaşçıları olarak etiketlenmesi, yalnızca ekolojik krizlerin ön saflarında yaşayan , özellikle yerli, çalışan ve farklı ırklardan olan toplulukları susturmaya yarıyor . Bunun yerine, dünyanın dört bir yanındaki ön cephedeki topluluklar, NATO’dan ABD’ye, Rusya’ya, İsrail’e ve ötesine kadar askeri aktörler tarafından yürütülen gerçek savaşlara tanıklık ediyor; değişen iklime karşı değil, savunmasız topluluklara ve onların topraklarına karşı. Doğaya , bizi ve gezegende birlikte yaşayan insanlarımızı ayakta tutan ekolojik koşullara karşı, 500 yıllık kontrolsüz çıkarma, sömürü ve zararla devam eden bir savaş .
İklim değişikliği, Avrupa ve Kuzey Amerika’nın askeri gücünün sergilendiği yeni bir savaş cephesi değil, bu savaşın sonucudur. İnsanlığın hayatta kalması için bir sonraki “savaşta” ekolojik krizlere (ve birbirimize) karşı ( yakında “ sürdürülebilir ”) silahlarımızı çevirmenin askeri mantığını sorgulamadan benimsemek yerine, bu tür savaşçı dünya görüşlerini reddetmemiz gerekiyor. Başlangıçta hayatta kalma vizyonlarına tüm insanlığı dahil etmediler. Bunun yerine, çağdaş anı, eski ve yeni şenlik, bağlantı ve kolektif gelişme biçimlerini – orduyu işlevsiz ve amaçsız kılan dünya yaratma vizyonlarını – teşvik etme fırsatı olarak yeniden okumalıyız .
Nico Edwards
Nico Edwards, Dünya Barış Vakfı’nın Yeşil Militarizme Direnmek: Barış ve Eko-Sosyal Adalet İçin Hareketler Oluşturmak adlı yeni raporunun yazarıdır . Sussex Üniversitesi’nde (İngiltere) Uluslararası İlişkiler alanında doktora adayı, Küresel Sorumluluk için Bilim Adamları Danışmanı ve Silah Ticareti Forumu’nda Gelişen Uzmandır .
Kaynak: Inkstick
