Tunus’ta “zorunlu askerlikten firar” vakası: 300 bin dava açıldı
Sağir el-Hidri Tunus
Çarşamba 6 Eylül 2023 19:28
Tunus’ta askerlik hizmetini yerine getirmekten kaçınan gençler, yetkilileri bu görevden kaçanlar hakkında askeri mahkemelere dava açmaya zorluyor.
Bu adım, Tunus’ta askerlik hizmetinin yerine getirilmesi ve gençlerin bunu neden reddettiği konusundaki tartışmayı yeniden gündeme getiriyor.
Tunus ordusu, son dönemde siyasete müdahale etmemesi nedeniyle Tunusluların takdirini kazandı.
Tunus’un 14 Ocak 2011 devriminden sonra istikrarını sarsan siyasi krizlere rağmen, ordu bu krizlere müdahil olmadı.
Siyasi müdahale çağrılarına rağmen, ordunun faaliyetleri kanlı saldırılar düzenleyen teröristlere karşı savaşmakla sınırlı kaldı.
Aralık 2020’de yayınlanan Global Firepower endeksi, Tunus ordusunun Afrika’da dokuzuncu sırada ve dünya genelinde 73’üncü sırada yer aldığını belirtti.
300 bin dava
Askerlik hizmeti 20 yaşını dolduran her Tunuslu genç için zorunludur ve bir yıl sürer.
Bu süre zarfında genç, meşru müdafaa ve vatani değerlerin temellerini öğrenir, daha sonra 35 yaşına kadar orduda yedek asker olur.
Savunma Bakanlığı’nın son yıllarda zorunlu askerlik kapısının açılacağı yönünde defalarca yaptığı duyurulara rağmen, gençlerin büyük bir kısmı bunu yapmaktan kaçınıyor, bu da bu vatani milli görevi yerine getirmek üzere az sayıda gönüllünün kaydedilmesine yol açıyor.
2017 yılında, o dönemin Savunma Bakanı Abdulkerim ez-Zubeydi, 31,000’den fazla gencin bu görevi yerine getirmesi gerektiği halde, sadece 506 gencin başvuruda bulunduğunu açıklamıştı.
Tunus ordusundan Albay Muhammed Guveyle, konunun hukuksal takibinin yapıldığını şu sözlerle aktardı:
Zorunlu askerlik yapanların oranının düşük olması, görevini yerine getirmeyen herkese karşı açılan çok sayıda hukuksal işlem olduğu anlamına geliyor, zira bu konuda askeri mahkemelerde açılan davaların sayısı yaklaşık 300 bine ulaştı.
Önemli engeller
Guveyle sözlerine devamla şunları aktardı:
“Bu tür sorunlar, gençlerin seyahat etmesi, iş bulması veya normal bir yaşam sürmesi önünde bir engel oluşturabilir. Bu, ilgili tarafların istemediği bir şeydir. Gençlerin askere gitme isteği, askeri yetkililerin askere alma çabalarına rağmen zayıf kaldı. Geçmişte, Tunus’ta askerlik yapmak üzere çağrılan gençleri zorlamak için devriye görevine benzer bir uygulama yapılıyordu, bu uygulamaya yerel olarak Rafil adı veriliyordu, ancak bu uygulamanın son yıllarda azalması, gençlerin milli görevi yerine getirmekten kaçınmalarına neden oldu.”
Devrimi takip eden yıllarda ülkenin karşı karşıya kaldığı terörizm, sınırların güvenliği ve düzensiz göçle mücadele gibi zorluklar, silahlı kuvvetlerin hazır olmasının önemini ortaya çıkardı.
Özellikle de bu hazırlık eksikliği, komşu ülkelerin büyük bölgelerinin teröristlerin eline geçmesine yol açtı, örneğin Libya’daki Sirte ve Derna gibi şehirler teröristlerin kontrolü altına girdi. Daha sonra bunların kurtarılması gerekti.
Yok olan bir politika
Tunus, 1956’da bağımsızlığını kazandığı günden beri askere alma işlemlerini düzenleyen yasaları benimsemiş olsa da, gençlerin askerlik hizmetini yerine getirme isteği sürekli olarak azalıyor.
Gözlemciler, Tunus ordusunun sınırlı kaynakları göz önüne alındığında, net bir politikanın eksikliğinin, gençlerin askerlik hizmetini yerine getirme isteğini daha da azalttığına inanıyor.
Emekli bir subay olan Mustafa Sahib et-Tabi, sorunun kaynağını şöyle açıkladı:
“Net bir politikanın eksikliği bu uzaklaşmaya yol açıyor, çünkü diğer ülkelerde vatani görev kutsaldır. Gençleri kışlalara çekmeyi mümkün kılacak bir altyapı olmalıdır, çünkü yerleşim kapasitesi sorunları var ve bu sadece gençlerin isteğine indirgenemez. Tunuslu gençlerin yasa dışı göç hayalleri var ve askerlik hizmetini yerine getirmekten kaçınmalarına neden olan hesapları var. Çünkü askerliği yapacak olanlar işlerini kaybedecekler. Sadece orta sınıf, fakir ve marjinalleşmiş bölgeler zorla askere alınıyor. Lüks ve zengin bölgeler de dahil olmak üzere hiç kimsenin askerlik hizmetinden muaf tutulmaması gerekiyor.”
Sözleşmeler ve atamalar
Emekli subay, sözlerine devamla şunlara dikkat çekti:
“İç bölgeler gençlerini askere gitmeye zorlayan bölgelerdir, ancak sorun, kimseyi askerlik hizmetinden muaf tutmayan net bir politikanın eksikliğinde yatmaktadır. Vatani görevlerini yerine getirmeyen yetkilileri görünce şaşırıyorum.”
Devrim sonrası siyasi krize giren Tunus, siyasi liderlerin birçok alandaki çöküşü görmezden gelerek bu krize yönelmesine neden oldu.
Güvenlik sorunları karşısında Savunma Bakanlığı, artan terör saldırılarına karşı koymak üzere askerleri kışlaya almak için sözleşmeler ve atamalar yapma yoluna gitti.
Tabi, sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Askerlik politikasının eksikliği, siyasi irade ve kaynak eksikliğinden kaynaklanıyor, çünkü gençleri askere alırken yemek, ulaşım, giyim gibi uygun koşulları sağlayabilen bütçeler sunmalıyız.”
Gençleri askere çekme konusundaki eksiklikler göz önüne alındığında, özellikle Tunus’un karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları da düşünülürse, adli prosedürlerin gençleri vatani görevi yerine getirme konusunda başarılı olup olmayacağı belirsiz görünüyor.
Kaynak: İndependent
