16.03.2023
Ercan Jan Aktaş vicdani retçi olduğundan ya da başka nedenlerle askerlik yapmayanların da seçilme haklarını kullanabilmeleri için bir kampanya başlattı. Aktaş’ın konuyla ilgili açıklaması şöyle:
Vicdani Retçilerin Seçilme Hakları Var mıdır – Kamuya açık mektup
Biz Türkiyeli vicdani retçiler vicdani reddimizi deklare ettiğimizde bütün yurttaşlar için öngörülen yasal haklarımızın fiilen tehlikeye gireceğini biliyorduk. Seçilme hakkı da bu haklarımızdan bir tanesidir.
Vicdani ret hakkı, Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde ve Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi’nde düzenlenen din ve vicdan özgürlüğünün koruması altındadır. AİHM bu içtihadını ilk olarak 2011 yılında Bayatyan/Ermenistan davasında ortaya koymuş ve daha sonra Türkiye’den vicdani retçilerin başvurusunda da bu içtihadını yineleyerek Türkiye’yi 4 ayrı davada din ve vicdan özgürlüğünü ihlalden mahkum etmiştir.
Anayasa’da da düzenlenen “din ve vicdan özgürlüğü” hakkını, AİHM’in kararları ışığında yorumladığımızda, zorunlu askerlikle ilgili yasal düzenlemelerin Anayasa’ya da aykırı olduğu açığa kavuşmaktadır.
Her ne kadar yasalarda hak olarak düzenlenmese de hukuksal olarak Türkiye’deki idari, adli ve benzeri tüm kamusal makamların yapacakları işlemlerde bu hakkı tanımaları gerektiği açıktır. Türkiye’deki mahkemeler AİHM’in bu yöndeki kararları sonrası verdikleri kararlarda bu hukuksal durumu kabul etmektedirler. Ancak mahkemeler kişilerin vicdani retçi olduğunu kabul etmeme yönünde bir eğilim göstermektedirler.
Bu bilgiler ışığında, yasal düzenleme olmasa dahi, kamu otoritelerinin, Anayasa’nın 90. maddesi gereğince uygun davranmak zorunda oldukları Anayasa ve uluslararası sözleşmelerde düzenlenen temel insan hakları gereğince, vicdani ret hakkının kullanılması şu anda bir yöntem sorunudur. Bu yöntem sorunu ise yasal düzenleme eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
Yasaların gerektiği gibi düzenlenmemesinden kaynaklı yüzlerce vicdani retçinin, bir şekilde askerliğini yapmamış olan yüzbinlerce “asker kaçağı”nın Türkiye Cumhuriyeti yurttaşları olmaktan kaynaklı seçilme haklarının otomatikman ellerinden alındığını görüyoruz.
İçine girilen bu seçim takvimi ile bu konunun görünür olması bir haksızlığın giderilmesine vesile olabilir. Her bir vicdani retçi, savaş karşıtı, anti-militarist, feminist, sosyalist, anarşist bireyin başta olmak üzere, bu konuya duyarlı olduklarını ifade eden parti ve yapıların da duyarlılık göstermesini bekliyoruz.
Bu talebi birlikte görünür kılmak, onlarca yıldır yaşanan bir haksızlığa son vermek bizim elimizdedir. Birlikte mücadele ile bu haksızlığa son verebiliriz. Türkiyeli vicdani retçilerin hakları için mecliste çalışma yapan ilk parti DEP’tir. Bu geleneğin devamcısı olan HDP bugün bu mücadeleye daha etkili şekilde katkı sunabilir. HDP, vekil listelerinde, vekillik için bir koşul sayılan ‘askerlik ile ilişiği’ belgesini talep etmeden bir vicdani retçiyi kendi aday listesinde YSK’ya sunabilir. YSK “adayınız askerlik ilişiği belgesi olmadığından adaylık için uygun değildir” demesi durumunda öncelikle biz vicdani retçiler başta olmak üzere, bir şekilde askerlik yapmamış yüzbinlerce, milyonlarca insanın ellerinden alınan bu hakları için hukuksal ve de politik etkili bir kampanya başlatabiliriz.
Uzun yıllardır bu mücadele içinde olan bir birey olarak bu sürece dair ilk adımı atmış oluyorum, devamında her şeyi birlikte konuşup, alacağımız kararlar çerçevesinde yol alabiliriz.
Partim HDP’den aday gösterilerek bu sürece dair çalışma kararlılığımı bütün kamuoyu ile paylaşıyorum.
Kaynak: Demokrat Haber
