Vicdan İnceleme Komitesi’ni boykot etme çağrısı
Atina 10.12.2016
Yunanistan Vicdani Ret Derneği, vicdani retçi olarak tanınmak ve alternatif hizmet yapmak için başvuru yapmış olan herkesi bundan sonra Vicdan İnceleme Komitesi’ni boykot etmeye çağırıyor. Bir nevi Engizisyon Mahkemeleri gibi vicdani retçileri sorgulayan böyle bir komitenin varlığı, korunan bir vicdan özgürlüğü hakkının varlığını şüpheye düşürüyor.
Bu sorgulamalar, kişinin başvurusunun reddedilmesi durumunda karşılaşabileceği yaptırımların tehdidi altında geçiyor. İnsanların siyasi görüşleri de dahil olmak üzere bazı özellikleri ile ilgili veriler toplanıyor ve bu veriler Milli Savunma Bakanlığı kayıtlarında saklanıyor. Daha da kötüsü, Komite son zamanlarda incelemede olan vicdani retçilere, beraber siyasi etkinliklerde bulunduğu kişileri de açıklaması için kabul edilemez baskılar yapıyor.(1) Bazen bu kişilerden, başvuru yapan kişinin vicdani retçiliğine şahitlik yapmaları isteniyor. Başvuru yapan kişi başka insanların isimlerini paylaşırsa, bu insanlar da etiketleniyorlar. Paylaşmayanların ise başvuruları reddediliyor.
Vicdani retçilerin verdikleri ifadelerin, yazılı kayıtlarının tutuluyor olmasına rağmen, yanlış yorumlandıklarına dair şikayetler de sıklıkla görülüyor.
Ayrıca, Komite’de askeri yetkililerin bulunması hem kendi içinde, hem biz vicdani retçilere göre, hem de uluslararası standartlara göre kabul edilemez. Aynı durum, kararın Milli Savunma Bakanı Yardımcısı tarafından veriliyor olması konusunda da geçerli. Hatta eski başvuruların birinde, Komite bir duruşmada yasada belirtilenden bile fazla asker bulundurmuştu.
Komite, ideolojik sebeplerle başvuru yapanlara karşı ve dini sebeplerle başvuru yapan ama Yehova Şahitleri üyesi olarak vaftiz edilmiş olmayanlara karşı, başvuruların yaklaşık yarısını reddederek büyük ölçüde ayrımcılık gözetmiştir.
Yunanistan’daki vicdani retçilerin incelenmesi süreci; bütün anayasal, uluslararası ve yerli kurumlarca da belirtildiği üzere uluslararası insan hakları standartlarını ihlal etmektedir:
Avrupa Parlamentosu ilke kararları ile defalarca, hiçbir komitenin bir insanın vicdanına giremeyeceğini ifade etti ve bir insanın vicdani retçi olarak tanınabilmesi için kendi ifadesinin yeterli olması gerektiğini belirtti.(2)
Ayrıca, (Yunan) Ombudsman da vicdani retçilerin mülakatla incelenmesi sürecine “Vicdani sebepleri saptamak için yapılan bir mülakat, samimiyetin incelenmesi anlamına geldiği için kendi içinde tartışmalıdır.” ifadelerini kullanarak eleştiri getirdi.(3)
Vicdan İnceleme Komitesi tarafından inceleme yapılmasının iptal edilmesi talebi, İnsan Hakları Helen Ligi tarafından da destekleniyor.(4)
BM İnsan Hakları Komitesi(5) ve Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyoncusu(6), eğer bir inceleme komitesi olacaksa bile bu incelemenin tamamen sivil yetkililerce, Savunma Bakanlığı’ndan bağımsız olarak yapılması gerektiğini belirtti.
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin prosedür ile ilgili belirlediği temel prensiplere göre; vicdani ret hakkının ilk olarak idari yetkililerce tanınacağı durumlarda, karar veren kurulun tamamen tarafsız ve bağımsız sivil üyelerden oluşması gerekiyor.(7)
Benzer öneriler Milli İnsan Hakları Komisyonu tarafından da yapıldı. Milli Komisyon da Vicdan İnceleme Komitesi’nin üye dağılımını daha çok sivil üye ekleyerek değiştirmesi gerektiğini belirtti.(8)
AİHM Papavasilakis davasında Yunanistan’ı; Vicdan İnceleme Komitesi’nin asker üyelerin varlığında oturum gerçekleştirmesinin ve Savunma Bakanı’nın Komite’nin önerileri doğrultusunda son kararı veriyor olmasının, bağımsızlığı ve tarafsızlığı güvence altına almadığı gerekçeleriyle mahkum etti.
Yukarıda belirtilenler ve zaman içinde değişen hükumetlerin Vicdan İnceleme Komitesi’nin en azından üye dağılımının değiştirilmemesi konusundaki inatçılığı göz önünde bulundurulduğunda, bizlerin vicdani retçileri Komite’yi boykot etmeye çağırmaktan başka seçeneği kalmıyor. Vicdani retçileri, Vicdan İnceleme Komitesi’ne çağrıldıklarında Komite’ye giderek incelenmeyi ve soruları cevaplamayı reddettiklerini açıklamaya çağırıyoruz.
Bu boykotun vicdani ret başvurularının geri çevrilmesi anlamına gelmeyeceğinin altını çiziyoruz. Mevcut yasalara göre, Vicdan İnceleme Komitesi’ne gidilmezse bile başvurunun değerlendirilmesi gerekiyor.(9)
Vicdan İnceleme Komitesi’ne ve vicdani retçilerin incelenmesi uygulamasına son verin!
Vicdani ret hakkı kimsenin elinden alınamaz! Orduda bir saate bile hayır!
Yunanistan Vicdani Ret Derneği
www.antirrisies.gr
@antirrisies
(1) Bkz. (Yunanca) “Yetkili komite tarafından vicdani retçi olarak tanınabilmem için yapılan inceleme ile ilgili tecrübelerim”.
(2) Avrupa Parlamentosu’nun Vicdani Ret Üzerine İlke Kararı [Macciocchi İlke Kararı olarak bilinir.], 7 Şubat 1983, Avrupa Halkları Resmi Günlüğü’nde C68 yayımlandı, para 3 (s. 15), ile Vicdani Ret ve Alternatif Sivil Hizmet Üzerine İlke Kararı [Schmidbauer İlke Kararı olarak bilinir.] , 13 Ekim 1989, para. A (s. 123) ve para. 4 (s. 124).
(3) Ombudsman, vicdani retçilerin tanınmaları için yapılan incelemeler. (Yunanca), http://www.hlhr.gr/index.php?MDL=pages&SiteID=471, para. 6.
(4) Dönemin İnsan Hakları Helen Ligi Başkanı Dimitris Christopoulos’un yazdığı mektup (2005) (Yunanca), http://www.hlhr.gr/index.php?MDL=pages&SiteID=471, para. 6.
(5) BM İnsan Hakları Komitesi, Yunanistan’ın ilk raporu üzerine Sonuç Gözlemleri, 25 Nisan 2005, CCPR/CO/83/GRC, para. 15. BM İnsan Hakları Komitesi, Yunanistan’ın ikinci periyodik raporu üzerine Sonuç Gözlemleri, 3 Aralık 2015, CCPR/C/GRC/CO/2, para. 37-38.
(6) Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyoncusu’nun önerilerinin uygulamaya geçirilmesi konusundaki gelişmelerin değerlendirilmesi. Helen Cumhuriyeti üzerine izleme raporu (2002-2005), 29 Mart 2006, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=984125#P135_14233, para. 34.
(7) Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi, İlke Kararı 337 (1967), Vicdani ret hakkı, para. B2.
(8) Yunan Milli İnsan Hakları Komisyonu’nun (GNCHR), Milli Savunma Bakanlığı yasa tasarısı “Askerlerin transfer edilmeleri ile ilgili sorunların giderilmesi, personel ihtiyaçları ve diğer düzenlemeler” Makale 12 üzerine gözlemleri (Vicdani Retçiler). (20.01.2016), Yasa tasarısı Makale 12 üzerine III. Özel Gözlem, para. 4.
(9) Milli Savunma Bakanı’nın kararı Ф.420/79/81978/Σ.300/21-12-2005, (Resmi Gazete B, 1854/29-12-2005), Makale 3 para. 5.
Kaynak: EBCO
**
Vicdan İnceleme Komitesi tarafından incelenmeyi reddeden 3 vicdani retçi ile dayanışma
Atina 14.12.2016
Mihalis Maragkakis’in ilk defa ideolojik sebeplerle askere gitmeyi reddetmesinin 30. yıl dönümünden birkaç gün sonra 12 Aralık 2016 Pazartesi günü, üç vicdani retçi topluca Yunanistan’da ilk defa olarak Vicdan İnceleme Komitesi tarafından incelenmeyi reddetti.
Yunanistan Vicdani Ret Derneği’nin çağrısına uyarak Vicdan İnceleme Komitesi’ni boykot eden 3 vicdani retçi, Milli Savunma Bakanlığı’na gittiler. Oradaki görevliye, ortak bir tutumları olduğunu ve içeriye beraber girerek beraberce bu tutumlarının sebeplerini ve protestolarını dile getireceklerini belirttiler. O esnada oradan geçmekte olan Komite Başkanı Sn. Theodoros Raptis’e bu durum söylenince; üç vicdani retçinin isteklerine minimum bir ilgi bile göstermeden, bu tür konuların koridorda konuşulmayacağını söyledi.
Bu incelemenin olağan bir inceleme olmayacağı ortadayken, Savunma Bakanlığı’ndan ve Vicdan İnceleme Komitesi’nden yetkili insanlar, 3 vicdani retçinin Komite karşısına beraberce çıkma isteklerini yinelemeleri üzerine, mülakatın kişisel olacağı ve kayıtların ayrı ayrı tutulacağı bahaneleriyle birlikte çıkma talebini geri çevirdiler. Sonradan bunun bir bahane olduğu ortaya çıktı çünkü aynı komite daha sonra, vicdani retçilerin incelenmeyi reddetmeleri durumunda sözlü ifadelerinin herhangi bir kaydının tutulmadığını açıkladı.
İçeri çağrılan ilk vicdani retçi, ilk olarak Yunanistan Vicdani Ret Derneği kaşesi bulunan ve boykot çağrısı yapan resmi bir doküman teslim etti ve bu çağrıya uyarak problemli komite tarafından yapılacak olan incelemeyi reddettiğini açıkladı. Sonraki iki vicdani retçi de boykot çağrısına uyduklarını ifade ederek, kendilerine ait “ortak vicdani ret ilanı ve Vicdan İnceleme Komitesi tarafından incelenmeyi reddetme beyannamesini” teslim ettiler. Üçüncü vicdani retçi de incelenmeyi reddederek duruşunu ifade etmek isteyince, Komite üçüncü vicdani retçinin herhangi bir sözlü ifadesini almayı reddetti. Bu durum Komite’nin art niyetinin bir göstergesidir.
Bu üç vicdani retçinin davalarının her biri farklı aşamalarda olmasına rağmen, hiçbirisi Komite’ye ilk defa gitmiyordu.
Yunanistan Vicdani Ret Derneği aşağıda belirtilen durumları kınıyor:
* 3 vicdani retçiyi ayırıp tek başlarına bırakarak azimlerinin kırılmaya çalışılması ve protestolarının kolektif karakterini zayıflatma çabası.
* Vicdan İnceleme Komitesi Başkanı’nın, 3 vicdani retçinin protestosu sırasında hiçbir kayıt tutulmadığını söylemesine rağmen, Komite üyelerinden birisinin söylenen her şeyin kaydını tuttuğunun anlaşılması.
* Vicdan İnceleme Komitesi Başkanı’nın, bazı vicdani retçilerin protestolarının sebeplerini açıklamalarını engellemesi.
* Üçüncü vicdani retçiye, ikinci vicdani retçiyle okuyacağı ortak açıklamanın önceden ikinci vicdani retçi tarafından okunduğu şeklinde yalan söylenmesi.
* Vicdani retçilerden birisinin, başvurusunun reddedildiği daha önceki bir incelemede kayıtların değiştirildiğini öne sürerek incelemeyi kınaması üzerine, Başkan’ın dava açma tehdidi.
* Ayrıca, sadece bu protesto ile sınırlı kalmayacak şekilde Başkan’ın genel olarak art niyetli davranışları. Başkan vicdani retçilere ve destekçilerine kolaylıkla suçlamalar yöneltebiliyor. Bir önceki oturumda olduğu üzere Başkan; bir vicdani retçinin verdiği, kültür merkezinde gönüllü olarak çalıştığına dair sertifikayı, merkez o tarihten sonra kapandığı ancak bunun sertifikada açıkça yazmadığı gerekçesiyle suç olarak kabul etmişti. Sonuç olarak vicdani retçiyi dışarı kovmuştu ve bu vicdani retçi neden iki defa böylesine asker usulü bir tacize maruz kaldığı açıklanmadan inceleme için tekrar çağrılmıştı.
3 Vicdani retçinin protestosu sırasında söylenenler ile ilgili tutulmuş olan kayıtlarla oynanmasına izin vermeyeceğiz. Tamamen yasal olan protestoları sebebiyle bu 3 vicdani retçinin keyfi olarak başvurularının reddedilmesine izin vermeyeceğiz. Yasalara göre(1) Komite’nin çağrısına uyarak görüşmeye gitmek zorunda değillerdi ve gitmeselerdi bile başvurularının değerlendirilmesi gerektiğini hatırlatırız. Yine de bu vicdani retçiler görüşmeye gittiler ve izin verildikleri ölçüde yazılı ve sözlü olarak Komite’nin sorularını neden cevaplamayacaklarını açıkladılar. Yaptıkları tamamen yasaldı. Uluslararası yasalara göre yasa dışı olan Vicdan İnceleme Komitesi’dir.
Boykot çağrısında detaylı analizi yapılıp belgelendiği üzere; mevcut inceleme prosedürü, Vicdan İnceleme Komitesi ve son kararın Milli Savunma Bakanı Yardımcısı tarafından veriliyor olduğu gerçeği, bütün uluslararası insan hakları standartlarını ihlal etmektedir ve bütün ulusal ve uluslararası insan hakları örgütlerince kınanmaktadır.
3 vicdani retçinin vicdani retçi statülerinin tanınmasını talep ediyoruz.
İncelenecek olan başka vicdani retçileri de, kabul edilemez Vicdan İnceleme Komitesi’ne karşı aynı güçlü duruşu sergilemeye çağırıyoruz.
Vicdan İnceleme Komitesi tarafından incelenmeyi reddeden 3 vicdani retçi ile dayanışmada bulunmaya çağırıyoruz.
Vicdan İnceleme Komitesi’ne ve vicdani retçilerin incelenmesi uygulamasına son verin!
Vicdani ret hakkı kimsenin elinden alınamaz!
Orduda bir saate bile hayır!
Yunanistan Vicdani Ret Derneği
www.antirrisies.gr
@antirrisies
(1) Milli Savunma Bakanı’nın kararı Ф.420/79/81978/Σ.300/21-12-2005, (Resmi Gazete B, 1854/29-12-2005), Makale 3 para. 5.
Kaynak: EBCO
Çeviri: VR
