Amazon’un İsrail’deki kanlı yatırımları*
28 Haz 2021
Dünyanın en zengin 2’inci insanı olan Jeff Bezos’un e-Ticaret şirketi Amazon, uzun süredir işçilerin çalışma koşulları, sendikal faaliyetlerin sekteye uğratılması, polisle işbirliği gibi konularda gündemdeki yerini koruyor.
Kötü şöhrete sahip bu e-Ticaret devi her yıl olduğu gibi bu yılda büyük indirim ‘fırsatları’ sunarak, 21-22 Haziran tarihini ‘Prime Day’ olarak açıkladı. Şirket geçtiğimiz yıl bu 2 gün boyunca 10.4 milyar dolarlık satış rekoru kırarken, bu yılda dünya genelinde 250 milyon adet ürün satıldı.
Bu gelişmeler yaşanırken ‘Prime Day’ için boykot çağrıları da vardı. Amazon Prime üyeleri farkında olmaya bilirler ama Jeff Bezos’un şirketi Gazze’ye yönelik kanlı saldırılar devam ederken, İsrail devletiyle 1.2 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladılar. Hala Filistinlileri evlerinden kovmak için ilhak çabaları devam ederken, bu anlaşmaya Google’da katıldı.
Amazon Web Service şirketiyle imzalanan ‘Nimbus Projesi’nin en büyük fayda sağlayanı ise İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) olacak. 3 veri hizmet merkezinde inşaat çalışmaları başladı bile.
Amazon, yaptığı açıklamada yenilikçi girişimlerin güçleneceğini ve ekonomik büyümenin tetikleneceğini iddia etse de Nimbus Projesi bir İsrail ulusal güvenlik projesidir. Bu girişimin Filistinli aktivistleri baskılamak, Gazze sınırını gözetlemek ve hava savunma sistemi gibi IDF’nin yapay zeka teknolojisindeki kabiliyetini arttırması bekleniyor.
Amazon ayrıca İsrail’in toprak ve tapu idaresine veri sağlayarak yerleşimi genişletme girişimlerine de yardımcı olacak.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün de belirttiği gibi İsrail’in toprak ve tapu idaresi (ILA) ayrımcı uygulamalarıyla İsrailli yerleşimcileri destekleyerek, Filistinlileri eşitsiz koşullarla yoğun nüfus merkezlerine sıkıştırıyor.
Amazon, İsrail’deki ilk ofisini 2014 yılında açtı. Aynı yıl İsrail, Gazze’ye kanlı bir saldırı başlatarak 2 binden fazla Filistinliyi katletti.
Amazon, 2014 yılından beri İsrail’deki faaliyetlerini genişletirken, İsrail güvenlik izni gerektiren AWS işleri ile önümüzdeki yıllarda binlerce kişiyi istihdam edecek.
Ayrıca 2015 yılından beri devlet şirketi olan ve roket gibi silahlar üreten IAI, Amazon’un kargo uçak filosuna hizmet ediyor. IAI ayrıca Rohinyalı azınlığa saldıran ve yönetime el koyan Myanmar ordusuna da silah satıyor. 2019 yılında da Amazon, 49 dolar üzeri siparişlere ücretsiz kargo avantajı sağlayarak ülkedeki e-Ticaret operasyonlarını genişletmişti. Financial Times’ın bir araştırmasında ise şirketin Batı Şeria’daki İsrailli yerleşimcilere bedava kargo ulaştırdığı tespit edilirken, aynı bölgedeki Filistinlilerin bundan faydalanmadığı ortaya çıkmıştı. Filistinlilere ücretsiz teslimat sadece yerlerini ‘İsrail’ olarak seçmelerinin ardından sağlanıyordu.
Geçtiğimiz ay Amazon çalışanları, şirketin CEO’su Jeff Bezos ve yönetim kuruluna hitaben mektup göndererek, Filistin halkının içinde bulunduğu kötü durumu tanımalarını istemişlerdi. İşçiler mektuplarında, ‘Amazonlular olarak, onlarca yıldır sadece seslerinden ve mağduriyetlerinden değil, özünde insanlıklarından da mahrum bırakılan milyonlarca Filistinli ile dayanışma içinde durmanın ve onlar adına konuşmanın, ahlaki sorumluluğumuz olduğuna inanıyoruz’ ifadelerini kullanarak Filistin’e desteklerini açıklamışlardı. Benzer çağrılar Apple ve Google için de yapılmıştı.
Dünya genelindeki 200 milyon Amazon Prime üyesi her geçen gün kapılarına kadar getirilen teslimat sistemine bağımlı hale gelirken, hatırlamamız gerek şey Amazon şirketinin bu kanlı savaştaki rolü ve İsrail silahlı güçlerine olan desteği. Devletler ve şirketler İsrail devletiyle olan işbirliklerine son vermeliler. İnsanlar boykot çağrısında bulunarak bu savaş makinasını durdurabilirler.
Çalışanlarını baskı altına alarak sömüren, İsrail işgalini ve şiddetini destekleyen Amazon’a tepki göstermek ve durdurmak hiç olmadığı kadar önemli.
*Bu yazı Mehmet İnanç tarafından gazetemiz için çevrilmiştir
Kaynak: The Nation, The Verge.
Kaynak: Yeni Yaşam
