Deniz Özgür yazdı
“Alman yasaları kriz bölgelerine ve insan haklarını ihlal eden devletlere silah ihracatı yapılmasına izin vermiyor. Ama Almanya her seferinde kendi kurallarını hiçe sayıyor.”
Eleştiri, Yeşiller Partisi milletvekili Agnieszka Brugger’e ait. Brugger’e göre Almanya’nın Türkiye’ye silah satışı açık bir yasa ihlali.
2016, Türkiye için zor bir yıldı. Gittikçe otoriterleşen iktidar, muhalefetin ve gazetecilerin üzerinde baskısını artırdı. Muhalefet liderleri hapse girdi. Ordu başarısız bir darbe girişiminde bulundu. 240 sivil, 104 asker hayatını kaybetti. Fırat Kalkanı Operasyonu başladı. Resmi verilere göre operasyon dahilinde en az 16 Türk askeri hayatını kaybetti. Terör saldırılarında da yüzlerce sivil hayatını kaybetti.
Bununla beraber Almanya’da Türkiye’ye karşı eleştiriler yoğunlaştı. Özellikle ülkedeki yoğun insan hakları ihlalleri bu eleştirilerin büyük bölümünü oluşturdu. Ancak buna rağmen Almanya ve Türkiye arasındaki silah ticareti son bir yılda en az iki kat arttı.
Alman muhalefet milletvekili Türkiye’nin insan hakları ve hukukun üstünlüğü konularında garanti vermesi gerektiğini belirtiyor; “Yoksa Almanya’dan silah ithal edememeli” diyor.
“Silah ticaretini durdurmak bir politik baskıdır” diyen Brugger, Alman hükümetinin yaptığı sessiz eleştirilerin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı çok ilgilendirmediğini söylüyor.
Türkiye dünyanın en büyük 6’ıncı silah ithalatçısı, Almanya da en büyük 3’üncü silah ihracatçısı
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne (SIPRI) göre Türkiye, 2011-2015 döneminde dünyanın en büyük altıncı küresel silah ithalatçısı durumunda…
Almanya ise aynı dönemde ihracatçılar arasında 5. sırada. Sadece 2015 yılına bakıldığında da Almanya dünyanın en büyük 3. silah ihracatçısı konumunda. Buna rağmen, SIPRI verileri ışığında Türkiye’nin Almanya’dan 2011-2015 yılında aldığı silahların değeri, toplam satın aldığı silahların değerinin sadece yüzde 2,8’ine denk geliyor. Türkiye’ye en fazla silah satan ülke ise ABD… ABD, Türkiye’nin 2011-2015 arasında satın aldığı silahların yüzde 63,3’nü temin etti.
Almanya ile Türkiye arasındaki silah ticareti son bir yılda iki katına çıktı
Almanya daha 2016 yılının resmi askeri ekipman ticaretinin raporunu açıklamadı. Ancak Yeşiller Partisi’nden Özcan Mutlu’nun bir soru önergesi üzerine 2011 yılından 24 Kasım 2016’ya kadar olan ihracatın listesi paylaşıldı. Buna göre Almanya’nın Türkiye’ye silah satışı, 2011 yılından itibaren bir düşüş gösteriyor. 2011 yılında 139,5 milyon Euro değerindeki ihracat, 2015 yılında 39 milyona kadar geriliyor. Ancak 2016’da, bir anda 92,2 milyon Euro’ya sıçrıyor.
Almanya’nın sattığı askeri ekipman, iki bölümden oluşuyor:
Biri, savaşta kullanılan askeri mühimmat, diğeri doğrudan savaşta kullanılmayan askeri mühimmat…
2011 yılından 2015’e kadar satılan ağır silahlarda bir azalma göze çarpıyor. Ancak rakamlar, 2015’te yine yükselişe geçiyor.
Türkiye, silahları nasıl kullanıyor?
Türkiye’nin Almanya’dan ithal ettiği silahları sınırları içinde kullandığı ihtimali, Almanya’da sıkça tartışılan konulardan biri. Yeşiller Partisi milletvekili Brugger, Haziran 2016’da Meclis’e sunduğu soru önergesinde hükümete bu konuda bir bilgisi olup olmadığını sordu. Yeşiller Partisi milletvekiline göre “Türkiye ülkenin güneydoğusunda sivil halka karşı silahlı güçlerini kullanıyor.” Yeşiller, bu gerekçeyle Türkiye’ye silah ambargosunun uygulanmasını istiyor.
Almanya’nın önde gelen güvenlik politikası uzmanlarından Thomas Wiegold, silah ticareti sırasında bazı faktörler göz önüne alınsa da daha sonra silahlarla ne yapıldığına ilişkin bir kontrol mekanizması olmadığını belirtiyor:
“Ülkeler almak istedikleri silahlar için üreticiye başvurur. Ardından Alman devleti bu başvuruları kontrol eder. Ancak bu silahların daha sonra hangi amaçlar için kullanılabileceği konusunda düzgün bir kontrol sistemi yok. Sadece kullanım amaçlarına dair satış sırasında imzalanan bir protokol var.”
Türkiye bir NATO üyesi, yani Almanya’nın askeri ortağı… Bu yüzden Alman hükümeti silah ticaretini, “Eğer belirli politik nedenlerden oluşan özel durumlarda bir kısıtlama talep edilmemişse NATO üyelerine silah satılması kısıtlandırılamaz” sözleriyle savunuyor.
Muhalefetin eleştirileri tam da bu noktada başlıyor. Almanya’nın Türkiye’de yaşananları daha da görmezden gelmesi sorumsuz bir dışişleri politikası örneği” diyorlar. Ülkedeki insan hakları ihlallerinin gittikçe arttığını belirten Brugger: “Türkiye’nin NATO üyesi olması bir şey ifade etmiyor” diyor.
NATO sözleşmesine göre satılan silahların ülkeler tarafından sivil halka karşı kullanması yasak. Bu yüzden 1992’de Helmut Kohl hükümeti Türkiye’ye silah ambargosu uygulamıştı. Daha sonra belirli bir dönem satılan silahların Güneydoğu’da kullanılması yasaklandı.
2. BÖLÜM:
Alman silahları Fırat Kalkanı Operasyonu’nda kullanıldı mı?
Kaynaklar:
http://books.sipri.org/files/FS/SIPRIFS1602.pdf
http://www.waffenexporte.org/wp-content/uploads/2016/11/R%C3%BCstungsexporte-in-die-T%C3%BCrkei-seit-2011-B%C3%BCndnis90-Die-Gr%C3%BCnen-%C3%96zcan-Mutlu-30.11.2016.pdf
http://www.spiegel.de/politik/deutschland/waffen-fuer-pkk-merkel-schliesst-waffenlieferung-aus-a-987817.html
http://www.berliner-zeitung.de/buergerkrieg-in-syrien-dschihadisten-mit-milan-raketen-773054
http://www.spiegel.de/politik/ausland/bundeswehr-waffen-moeglicherweise-in-haende-der-pkk-gelangt-a-1018355.html
http://www.hurriyet.com.tr/coplukten-cephane-cikti-29816251
http://www.spiegel.de/wirtschaft/unternehmen/heckler-koch-verkauft-nur-noch-in-nicht-korrupte-laender-a-1123343.html
http://t24.com.tr/haber/cumhurbaskani-basdanismani-dogruladi-alman-sirket-turkiyeye-silah-satmayi-durdurdu,373931
http://www.bmwi.de/DE/Presse/pressemitteilungen,did=719186.html
Kaynak: Özgürüz
