Türkiye’de ilk vicdani retçilerden olan Osman Murat Ülke, vicdani reddin bir hak olması talebi ve yaşadığı ihlaller nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. AİHM 2006 yılında verdiği kararında, Ülke’nin durumunun AİHS’nin işkence ve kötü muamele yasağını düzenleyen 3. maddesi kapsamında “sivil ölüm” anlamına geldiğini tespit etti. Hükümet karardan sonra hükmedilen tazminatı ödedi ise de Ülke’nin hukuksal durumunu düzeltecek, medeni ve siyasal haklarını kullanabilmesine olanak sağlayacak değişiklikleri yapmadı. Ülke davası 2007 yılından bu yana Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin (BK) denetimi altında “nitelikli izleme” prosedürüyle takip ediliyor.
Ülke, yasalar önünde “asker kişi” kişi ve dolayısıyla bir “firari” olarak kabul ediliyor. Buna bağlı olarak insan hakları kısıtlamalarına maruz kalıyor ve “sivil ölüm” durumunu devam ediyor Ülke’nin 2014 yılında Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvuru ise hâlâ ilerleme olmadan bekliyor.
Hükümet yetkilileri her ne kadar BK nezdinde “Sayın Ülke tüm vatandaşlık haklarını tam olarak kullanabilmektedir.” demiş olsa ve hakkında yürütülen herhangi bir ceza soruşturması ya da davası bulunmasa da Milli Savunma Bakanlığı Ülke’yi son bir yılda üç kez askere çağırdı.
2 Nisan 2024 ve 7 Ağustos 2024 tarihlerinde gönderilen SMS’lerin içeriği şöyledir;
“Sayın Osman Murat Ülke, askerliğinizin tamamlanmadığı tespit edilmiştir. En yakın askerlik şubesine başvurmanız gerekmektedir.” Ülke, bu bildirimlere itiraz etti, ancak sadece ilkine şu yanıt verildi; “Vicdani ret gerekçesiyle askerlik hizmetinden muaf tutulma ya da askerliği yapmış sayılma hususu yasal düzenlemelerde yer almamaktadır. Bu nedenle vicdani retçi olduğunu belirten yükümlüler askerlikten muaf tutulamaz ya da yapmış sayılmaz.”
İkinci itiraza ise herhangi bir yanıt verilmedi.
Yukarıda belirtilen SMS’in aynısı son olarak 9 Nisan 2025 tarihinde gönderilmiş ve Ülke tekrar askerlik şubesine çağrılmıştır. Devletin, vicdani retçi Osman Murat Ülke’nin mağduriyetini ortadan kaldıracak alternatif önlemleri hayata geçirmemesi sonucu, hak ihlalleri devam ediyor.
Siz de vicdani retçi ya da zorunlu askerlik yükümlüsü olmanız sebebiyle kısıtlamalara, hak ihlallerine ve yargılamalara maruz kalıyorsanız linkte yer alan formu doldurarak mevcut durumunuzu bize bildirebilirsiniz👇
📢Öldürmeyi reddetmek bir suç değildir!
#vicdanirethaktır
