9 YAŞINDAKİ KIZ SİLAH EĞİTMENİNİ UZİ’YLE ÖLDÜRDÜ
AntiMilitarist Medya’daki haber analizlerimizde çeşitli haber söylemlerinin üzerinde duruyoruz.
Bunlardan en önemli ve en sık kullanılanlarından biri de “şaka” veya “yanlışlık” sonucu silahlı ölümlerin gerçekleşmesi söylemi.
Türkiye’de bu türden olaylar haber dilinde “silahla şaka” şeklinde aktarılıyor.
Silahla şaka söylemi aslında şunu ifade eder: Silahın “doğru” kullanımı ile “yanlış” kullanımı arasında bir çizgi çeker.
Bu söyleme göre silahın “doğru” bir kullanım tarzı vardır; bu tarzın dışındaki kullanımlar ölümlere neden olabilir ve “yanlışlıkla” olmuştur.
Antimilitarist bir bakış açısıyla biz de şunu söylüyoruz: Silahın doğru veya yanlış kullanımı diye bir ayrım söz konusu olmaz. Silahın her türlü kullanımı, insanların can güvenliğine bir tehdittir.
Nitekim gündelik hayatta gerçekleşen ölüm olayları, silahın insanlar ve sivil yaşantı için ne denli tehditkar bir unsur olduğunun göstergesidir.
Radikal gazetesinin internet sitesinde 27 Ağustos 2014 tarihinde yayınlanan bir haber, ABD’de yaşanan bir silahlı ölüm olayını aktarıyor. Öncelikle habere göz atalım:
*
9 yaşındaki kız, silah eğitmenini Uzi’yle öldürdü
ABD’nin Arizona eyaletinde 9 yaşındaki bir kız, silah eğitimi alırken yanlışlıkla öğretmenini öldürdü.
ABD ’nin Arizona eyaletindeki Mojave Çölü’nde bulunan Last Stop atış alanında bir kız , silah eğitimi alırken yanlışlıkla eğitmenine ateş etti. Uzi eğitimi alan küçük kız, kaza sonucu öğretmen Charles Vacca’yı öldürdü. İsmi açıklanmayan kızın, tetiği çektiğinde geri tepen silahın kontrolünü sağlayamadığı ifade edildi. Telegraph’ın haberine göre, olay Vacca’nın küçük kıza Uzi’yi kullanmayı öğrettiği esnada gerçekleşti. Olay anının görüntülerinde, Vacca’nın son sözlerinin “Tamamdır, tam otomatik” dediği görülüyor. Olayın ardından Las Vegas’ta hastaneye kaldırılan Vacca’nın öldüğü de hastanede açıklandı.
SİLAH TARTIŞMASI YENİDEN GÜNDEMDE
9 yaşındaki kıza silah eğitimi izni verilmesiyle yoğun tepki çeken Last Stop’ın müdürü Sam Scarmardo, NBC News’a yaptığı açıklamada, “Atış alanlarındaki genel kural, sekiz yaşından büyük kişilerin, ebeveyn izniyle silah eğitimi alabilmesidir” sözleriyle eleştirilere yanıt verdi. Olayın, ABD’deki silah kullanımı tartışmasını yeniden gündeme getireceği tahmin ediliyor.
*
Haberde aktarılan yaşanmışlığa iki açıdan yaklaşalım, toplumsal bir sorun ve haber dili açısından.
Antimilitarist bir bakış açısından hareketle, militarizmin özellikle sivil yaşamda nasıl etkin olduğuna yönelik bir farkındalık yaratmaya gayret ediyoruz. Haberde aktarılan olay, ABD toplumunda militarizmin ulaşmış olduğu ürkütücü boyutu gözler önüne seriyor.
9 yaşındaki bir çocuk için yeryüzü türlü keşiflerle dolu bir oyun alanıdır adeta. Çocukların silah kullanmayı değil, barış içerisinde insanlarla bir arada yaşamayı öğrenmesi, bu yönde boş zamanlarını değerlendirmesi, militarist, ayrımcı ve ötekileştiri olmayan hikayeler okuması, masallar dinlemesi ve bu yönde ebeveynlerin çocuklarına yönlendirmelerde bulunması gerekir.
Bir insanın, hele ki bir çocuğun silah eğitimi alıyor olması asla kabul edilemez.
Haberin dili ise kabul edilemez bu durumu meşrulaştıran öğeler taşıyor.
9 yaşındaki bir çocuğun “silah eğitimi” alırken “yanlışlıkla” eğitmeni vurduğu ifade ediliyor. Yukarıda değindiğimiz gibi, silahın “yanlışlıkla” kullanımı söz konusu değildir. Silahın her türlü kullanımı tehdit arz eder ve insanları ölüme yaklaştırır.
Bu ifade, 9 yaşındaki bir çocuk silahı “doğru” kullansaydı her şey düzgün ilerleyecekti gibi bir ima içerir. Ancak bu çocuk silahı her türlü kullanışıyla militarizmle büyüyen, şiddeti kanıksayan ve normalleştiren bir birey olarak yetişkinliğe ulaşacaktır.
Bu durum, silahın doğru veya yanlış kullanımından öte başlı başına büyük bir “yanlıştır”.
Silah kullanmayı “öğrenmek” diye birşey yoktur. Silahı herhangi bir şekilde kullanarak insanlığa zarar vermek, öldürmek veya kalıcı travmalar bırakmak vardır.
Haberin dili, silahın türünü, adını, “otomatik” oluşunu da okuyucuya aktararak adeta militarizmin içinden bilgiler sunuyor. Oysa bu yaşanmışlıktaki trajediyi kavramak için silahın ne olduğunu bilmemize hiç ama hiç gerek yok.
Militarizmi meşrulaştıran metin, aynı zamanda ona dair okuyucuyu derinden bir şekilde bilgilendiriyor.
Haber metni son kısımda ABD’de silah kullanımına yönelik tartışmaların yaşandığını ifade ediyor. 9 yaşındaki bir çocuğa silah kullandırılmasına yönelik tepkiler olduğunu söyleyen metin, silahlı kuruluşun sahibinin 8 yaşından büyük çocukların silah kullanabileceğini belirterek “eleştirilere yanıt verdiğini” okuyucuya aktarıyor.
Bu son derece militarizmi meşrulaştıran bir ifade olarak metnin sonuna ilave ediliyor. Metin boyunca ilerleyen okuyucu, silahlı kurumun sahibinin bu sözleriyle haberi okumayı sonlandırarak, kuruluşun herhangi bir ihmali olmadığı yönünde bir izlenim edinmiş oluyor ve miltarizm normalleşiyor.
Bu ifade metnin içinde verilebilir ancak “eleştirilere yanıt olarak” şeklinde değil. “Kuruluş sahibinin herhangi bir ihmal bulunmadığı yönünde açıklamaları militarizmin çocukları silahlandıracak kadar ileri bir boyuta ulaştığını ve bunda hiçbir sorun görülmediğini gösteriyor” gibi eleştirel bir ifade kullanılabilir.
“ABD toplumunda militarizmin ulaştığı boyutlar dehşet veriyor” gibi bir ifadenin ardından yaşanmışlığın aktarılması, okuyucunun meselenin özü ile alakalı bir militarizm eleştirisi gerçekleştirmesini sağlayabilir.
Hatta haberin dili, Ferguson’da yaşanan olaylara da bir gönderme yaparak ABD toplumundaki militaristleşmenin sivil yaşama da nasıl penetre(nufuz vr) ettiğine ve çocukların dahi militarizmi uyguladığına değinerek, yaşanan vahşete eleştirel yaklaşabilir.
Dil, bir yaşanmışlığın haber formunda bize ulaşmasını sağlayan ve adete gerçekliğini üreten kilit bir aracı ve militarizme dair yaşanmışlıkların titiz bir söylemle haberleştirilmesi, farkındalık yaratmak için son derece hayati önem taşıyor…
