Bir yandan IŞİD’e karşı askeri operasyon konuşulurken, diğer yandan Türkiye’de bedelli askerlik tartışmaları sürüyor.
Gündem adeta militarizmle iç içe durumda.
Elbette çok konuşulan olayların yanı sıra, gündelik hayatın gözden kaçan detaylarında da militarizmi tespit etmek mümkün.
Belki de en önemlisi bu büyük olaylardan ziyade hayatın önemsiz gibi görünen detaylarında militarizmin, özellikle haber dilinde el alınış şeklinin nasıl etkin olduğunu deşifre etmek.
Bu bağlamda dikkat çekici bir haber 13 Eylül 2014 tarihinde Hürriyet gazetesi internet sitesinde yayınlandı.
*
Türk Yıldızları’na gürültü şikayeti
KONYA’da yarın yapacakları halka açık gösteri öncesinde prova uçuşları gerçekleştiren Türk Yıldızları’na ilginç bir şikayet geldi. Fazla gürültü yaptıkları, çocuğunu uyutamadığını söyleyen bir kadının sosyal medyaya yansıyan şikayeti üzerine Türk Yıldızları sosyal medya üzerinden bir açıklama yaptı.
Türk Yıldızları Twitter hesabından verdiği yanıtta, “20 dakikadır gürültü yapıyorlar diye bizi şikayet eden hanımefendi; Çocuğunuzu bu topraklarda güvenle uyutabilin diye o gürültüyü yapıyoruz” ifadeleri yer aldı.
GÖSTERİ TAKVİMİ YOĞUN
Dünyada ses hızını aşan uçaklarla gösteri yapan az sayıda ekipten biri olan Türk Yıldızları bugün Polatlı’da Sakarya Zaferi’nin 93’üncü yıldönümü için gösteri yaptı. Yarın ise ana merkezleri Konya’da halka açık bir uçuş gerçekleştirecek.
*
Yukarıdaki haber metninde militarizm iki yönden etkili oluyor. Birincisi, haberin konu ettiği yaşanmışlıkta, ikincisi bu yaşanmışlığı haberin dile döküş halinde.
Militarizmin yarattığı en önemli sorunlardan biri yalnızca ordu ile ilgili bir kavram olmaktan çıkarak, sivil yaşama etki etmesi ve sivil yaşamdaki insan ilişkilerini düzenlemesidir. Haberde aktarılan olayda bunu net bir biçimde gözlemleyebiliyoruz. Bir grup uçağın fazla ses çıkarması üzerine rahatsız olan ve çocuğunun gürültü nedeniyle rahatsız olduğunu belirten bir birey, sosyal medya aracılığıyla şikayette bulunuyor.
Bu son derece insani bir durum. Sivil ve demokratik bir toplumda bireylerin bu türden yaşayabilecekleri rahatsızlıklara karşı hassasiyetle yaklaşılmalı ve çözüm için ne gerekiyorsa yapılmalı.
En azından kurum, “verdiğimiz rahatsızlık için üzgünüz ancak prova yapmak durumundayız” gibi bir ifade kullanabilmeli.
Gürültüye neden olan uçakların bağlı bulunduğu askeri kurum ise bireyin hassasiyetini gözardı ederek, olayı bir militarizm güzellemesi haline getiriyor. Kuruma göre mevcut gürültü o birey “güven içinde çocuğunu uyutsun” diye yapılıyor. Oysa gerçek bu değil. Birincisi, o çocuk güven içinde uyuyamıyor. İkincisi ise bu gürültü, haberin de dile getirdiği gibi bir “gösteri” provası için yapılıyor ve bu hayati bir mesele değil.
Ancak kurumsal bir söylemle militarizm meşrulaştırılıyor, bireylerin talep ve ihtiyaçlarının üzerinde konumlandırılıyor. Militarist bir söylem ve gösteri, bireyin talep ve beklentilerinin üstünde yer ediniyor ve bireye söz hakkı bırakmıyor.
Militarist toplumun en belirgin niteliklerinden biri de bu zaten; bireyselliklerin sindirilmesi ve herkesin militarist söylem ve pratikler etrafında, bireyselliğini bir kenara bırakıp itaat ederek şekillenmesi.
Yukarıda aktarılan yaşanmışlık militarizmin tipik bir örneği. Peki haber dili ne yapıyor?
Haberin dili mevcut militarizmi olağanlaştırıyor, meşrulaştırıyor.
Son derece insani bir talep olan gürültü şikayetini “ilginç” olarak nitelendiren haberin dili, adeta kurumun sözcülüğünü yapıyor.
Bireyselliği eziyor, görmezden geliyor, militarist söylemi yüceltiyor.
Pek çok analizimizde değindiğimiz gibi haber, mağdur olan bireyin bakış açısına yer vermiyor, egemen olanın diliyle yazılıyor.
Bu haberin, bireyin son derece haklı ve meşru olan şikayetini görünür kılacak bir şekilde yazılması ve kurumun açıklamasına da dikkat çekilerek, militarizmin bireye nasıl tahakküm kurmayı amaçladığının vurgulanması gerekiyor…
