Foto: Yemin törenindeki İsrailli askerler
Türkiye’de bedelli askerlik tartışması gündemdeki sıcaklığını koruyor. Peki, dünyada zorunlu askerlik hangi ülkelerde var ve nasıl uygulanıyor? İşte dünyadan bazı örnekler.
Fransa
Fransa, 16 yaşındakilere zorunlu askerlik uygulamasını yeniden başlatmayı planlıyor.
Askerlikte bir ay boyunca ‘vatandaşlık kültürü’ dersleri verilecek. Katılımcıların “savunma ve güvenlik alanlarında hizmet vermeye” özendirileceği üç aylık bir gönüllü görevlendirme olacak.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron bu fikri ilk olarak seçim kampanyasında ortaya atmıştı.
Macron, Fransız vatandaşlarının “doğrudan askeri hayat deneyimi” yaşamalarını istediğini söylemişti.
Güney Kore
Kuzey Kore ile hala teknik olarak savaş halinde olan Güney Kore’de sıkı bir zorunlu askerlik sistemi var.
Fiziksel açıdan yeterli tüm erkeklerin kara kuvvetlerinde 21 ay, donanmada 23 ay, hava kuvvetlerinde ise 24 ay askerlik yapması gerekiyor. Bu görevi, polis, sahil güvenlik, itfaiye ve bazı özel durumlarda çeşitli devlet kurumlarında yapma seçeneği de var.
Ancak örneğin Olimpiyatlar ya da Asya Oyunları’nda altın madalya kazanan sporcular askerlikten muaf olabiliyor.
Güney Kore hükümeti, ev sahiplerinden biri olduğu 2002 Dünya Kupası’nda yarı finale yükselen takımın hepsinin askerlikten muaf olmasına karar vermişti.
Güney Kore takımı, Rusya 2018’de Almanya’yı yenmesine karşın, aynı şeyi bu turnuvada yapamayacak.
Dolayısıyla Tottenham’ın yıldız oyuncularından Son Heung-min, hala askerlik yapmak zorunda.
Son, Ağustos’ta başlayacak Asya Kupası’nda takımını zafere taşıyabilirse askerlik yapmaktan kurtulabilir.
Kuzey Kore en uzun süre zorunlu askerlik yapılması gereken ülke.
Erkekler 11, kadınlar ise 7 yıl askerlik yapmak zorunda.
Eritre
Erkekler ve genç, bekar kadınlar 18 ay askerlik yapmak zorunda. Ancak insan hakları örgütlerine göre Eritre’de askerlik yıllarca ve bazı durumlarda süresiz yapılabiliyor.
Uluslararası Af Örgütü’nün üç yıl önceki açıklamasında, “Askere alınanlar bir dizi sivil ve askeri görevde kullanılıyor. Dolayısıyla sistem köle işçilikle aynı şey” demişi.
Kuruluşa göre askerlik, çoğu İngiltere’ye iltica başvurusu yapan Eritrelilerin ülkeden kaçmaya çalışmasındaki başlıca neden.
İsviçre
İsviçre’de askerlik 18-34 yaşları arasındaki erkeklere zorunlu. Ülkede 2013’te yapyılan referandumda askerlik hizmetinin kaldırılması reddedilmişti.
Konu üçüncü kez seçmenlerin oyuna sunulmuştu.
Temel askerlik eğitimi 21 hafta sürüyor, daha sonra yıllık ek eğitimler yapılıyor.
Vicdani retçilerin sivil hizmette bulunmasına izin veriliyor. Askerlik kadınlara zorunlu değil ama gönüllü olarak yapabiliyorlar.
Brezilya
Askerlik 18 yaşına giren tüm erkeklere zorunlu. 10 ila 12 ay sürüyor. Sağlık nedenleriyle muaf olunabiliyor. Üniversitede okuyorsanız askerlik hizmeti ertelenebiliyor.
Sıklıkla askerlik hizmetlerini yapmak isteyen gençler geri çevriliyor, çünkü genelde ordunun ihtiyacından daha fazla başvuru oluyor.
Gençler askerlik hizmetini yapabilmek için bazı fiziksel sınavlardan geçiriliyor.
Askerlere küçük bir maaş, yiyecek ve kışlada barınma imkanı sağlanıyor ve bu yoksul Brezilyalılar için önemli bir teşvik olabiliyor.
İsrail
İsrail’de askerlik kadınlara da erkeklere de zorunlu.
Erkekler üç, kadınlar ise iki yıl askerlik yapıyor. Bu zorunluluk ülke içinde ve dışındaki tüm İsrail vatandaşları için geçerli.
Tıbbi nedenlerle muaf olunabiliyor. Yeni göçmenler ve bazı dini grupları da muaf tutulabiliyor.
Bazı özel durumlarda sporcular daha kısa süreli askerlik yapıyor.
Suriye
Askerlik tüm erkeklere zorunlu.
Mart 2001’de Devlet Başkanı Beşar Esad askerlik süresini 21 aydan 18 aya indirmişti.
Askerlikten kaçan devlet memurları işlerini kaybedebiliyor.
Uluslararası Af Örgütü askerlikten kaçanlara 15 yıla kadar hapis cezası verilebildiğini söylüyor.
Zorunlu askerliği geri getiren ülkeler
Son yıllarda bazı ülkeler zorunlu askerliği yeniden uygulamaya soktu.
Gürcistan savunma bakanlığı geçen yıl zorunlu askerlik uygulamasını kaldırdıktan sadece sekiz ay sonra geri getirdi.
Yeni askerlik sisteminde üç ay boyunca muharebe eğitimi veriliyor ve kalan dokuz ayda profesyonel orduya destek veriliyor.
Litvanya da 2008’de kaldırdığı zorunlu askerliği 2016’da yeniden uygulamaya koydu.
“Üniversite öğrencileri ve bekar babalar dışında” 18-26 yaşları arasındaki tüm erkekler bir yıl boyunca askerlik yapmak zorunda.
Geçen yıl İsveç‘te yapılan referandumda da zorunlu askerlik geri getirildi. Ülkedeki zorunlu askerlik uygulaması 100 yıllık sürenin ardından 2010’da kaldırılmıştı.
Kaynak: BBC
