Türkiye’nin TF-X beşinci nesil savaş uçakları 2020’lerde havalanacak gibi görünmüyor
Oca 21 2020
Türkiye’nin beşinci nesil hayalet savaş uçağı üretimi planlamanın gerisinde ve bu uçakların on yılın sonunda havalanmaları mümkün olmayabilir.
Türkiye hem ihracat gelirleri kaynağı olarak, hem de muhtemel yabancı ambargolardan korunmak için önemli bir silah üreticisi olmayı amaçlıyor. Rus S-400 hava savunma sistemlerini alması üzerine ABD’nin geçtiğimiz yıl, Amerikan şirketi Lockheed Martin tarafından geliştirilen F-35 gelişmiş savaş uçakları projesinden Ankara’yı çıkarması üzerine Türkiye için bu hedef acil bir hale geldi.
Türkiye Savunma Bakanlığı Müsteşarı 2013’te yaptığı açıklamada, F-16 filosunun 2023’te üretilecek bu yerli uçaklarla değiştirileceğini söylemişti. Kasım ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yerli yapım beşinci nesil TF-X savaş uçaklarının önümüzdeki beş yıl içinde hazır olacağını belirtti.. Ancak bu hedefin dahi yakalanma ihtimali çok yüksek değil.
Beşinci nesil savaş uçakları en son teknolojiler kullanılarak radarlara hiçbir şekilde yakalanmıyorlar ve savaş alanındaki diğer unsurlarla entegre olmayı mümkün kılan bir bilgisayar sistemine sahiptirler. Beşinci nesil savaş uçakları şu an sadece ABD ve Çin’de faaliyet gösteriyor.
National Interest dergisi için savunma konuları ile ilgili yazılar yazan Michael Peck, “Türkiye’nin özellikle beş yıl içinde gerçekten tüm özellikleriyle beşinci nesil savaş uçağı geliştirmesi büyük bir meydan okuma olacaktır” diyor.
Londra merkezli Royal United Services Institute adlı düşünce kuruluşunda hava muharebe gücü ve teknolojisi konusunda uzman araştırma görevlisi Justin Bronk ise, Türkiye’nin 10 yıl içinde işlevsel bir beşinci nesil savaş uçağı geliştirebileceği ve sahada kullanabileceği fikrinin “fantezi” olduğunu söylüyor.
Washington, Türkiye’yi ABD F-35 üretim programından çıkardı ve Rus S-400 füzelerinin ilk parçalarının Temmuz ayında Ankara dışındaki bir hava üssüne gelmesinden sonra ise Türk ordusunun sipariş ettiği 100 jetin satışını engelledi. ABD ve NATO yetkilileri, S-400’leri F-35’lerle birlikte konuşlandırmanın, Rusya’nın jetlerin savunmaları hakkında veri toplamasına izin vereceğini söylüyor.
Ancak Erdoğan, S-400’lerin satın alınmasında geri adım atmazken, ABD yönetimi de, Rusya ile olan anlaşmasını iptal etmedikçe F-35’leri Türkiye’ye satmaya hala sert bir şekilde çıkıyor. Bu da beşinci nesil savaş uçağı almak isteyen Türkiye’nin tekrar bu TF-X projesi üzerinde durmasına sebebiyet veriyor.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Aralık ayında yaptığı açıklamada, Türkiye’nin ortaklaşa uçak motoru üretilmesi için Rolls-Royce firması ile anlaşma sağlamaya çalıştığını söyledi. İngiliz şirket geçen yıl Mart ayında, fikri mülkiyetini Türk araç üreticisi BMC ile paylaşmak istemediği için TF-X projesine çok fazla da katılmak istemediğini açıkladı. Türkiye’nin bu konuda Rolls-Royce ile uzlaşmak isteyip istemediği belirsiz bir durumda.
Bronk, “Türkiye, gerçekten yerel bir TF-X uçağını faaliyete geçirmek istiyorsa yeni bir ortaklık anlaşması oldukça iyi olacaktır”’ diyor. Brok, “Ancak, eğer Türkiye yerli üretim kapasitesini geliştirmek için üst düzey askeri turbofan üretim tekniklerinin büyük ölçekli teknoloji transferinin peşindeyse, Rolls Royce bunu reddedecektir” ifadelerini de kullanıyor.
BlueMelange Danışmanlık’tan savunma analisti Levent Özgül, beşinci nesil bir motor olmadan beşinci nesil bir savaş uçağı hakkında konuşmanın imkansız olduğunu belirtiyor. Rolls-Royce’un dahi bu teknolojiden yoksun olduğunu belirten Özgül, bu teknoloji için tek adresin ABD olduğunu belirtiyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede Erdoğan, Türkiye’nin Rusya’dan beşinci nesil Su-57 jet savaş uçaklarını alabileceğini söyledi. Ancak uzmanlar, bu uçakların da on yıl içinde işlevsel hale gelme ve ihracata hazır olma ihtimalinin düşük olduğunu söylüyor.
Özgül, “Rusya, 15 yıllık bir geliştirme geçmişine rağmen Su-57 için gerçek beşinci nesil İzdeliye 30 motorları üretemedi ve ilk seri üretim Su-57 savaş uçağı geçen ay düştü.’ şeklinde konuşuyor.
Bronk ayrıca Rusya’nın tamamen işlevsel bir beşinci nesil savaş uçağı geliştiremediğine de dikkat çekerek, İngiltere’nin dahi F-35’i geliştirmeye yardım etme tecrübesi ve güçlü endüstriyel tabanına rağmen “bazı alanlarda, kendi yeni nesil savaş uçaklarını geliştirme konusunda kendinden emin olamadığını ifade ediyor.
Bronk, “Türkiye, savaş uçağı yapımında yerel deneyim ve fikri mülkiyet eksikliği nedeniyle bu sayılanlardan daha fazla mücadele etmek zorunda” diyor.
Türkiye yine de geçen yıl Haziran ayında Paris Hava Fuarı’nda TF-X savaş uçağının tam ölçekli bir modelini tanıttı. Ancak uzmanlar bundan etkilenmedi.
“Biraz F-22’ye benzeyen bir şey inşa etmek nispeten kolay” diyen Bronk, ‘Dördüncü nesil ABD yarasa savaş uçaklarını andıran ancak “Beşinci nesil bir savaş uçağı gibi işlev gören bir şey son derece farklı ve bunu şu ana kadar sadece ABD ve tartışmalı da olsa Çin başardı” yorumunu yapıyor.
“Gerçek bir beşinci nesil savaş uçağı sadece bir yarasa şekline sahip olmaktan daha fazlasıdır” diyen Peck ise. “F-35 müthiş bir uçaktır, çünkü sofistike sensörleri ve diğer uçaklarla operasyonları koordine eden bilgi ağları ile gizliliği diğer özelliklerle birleştirir” tespitinin altını çiziyor.
Kaynak: Ahval
