Çalışma Ortaklarımızdan: Aseistakieltäytyjäliitto (Finlandiya Vicdani Retçiler Birliği)
22 Mart 2018
Her ay WRI’nin çalışma ortaklarından bir tanesi hakkında bilgi vereceğiz. Bu ay, Finlandiya’daki çalışma ortağımız olan Aseistakieltäytyjäliitto’yu ele aldık.
Finlandiya Vicdani Retçiler Birliği (Aseistakieltäytyjäliitto, AKL) 1974 yılında kuruldu. İlk kurulduğu zamanlarda, Sivil Hizmet Yapanlar Birliği (Siviilipalvelusmiesliitto) adı altında sivil hizmetle ilgili sorunlar üzerine çalıştı. Seksenli yıllarda derneğin çalışma alanına total ret de dâhil edildi ve 1987 yılında adı Vicdani Retçiler Birliği olarak değiştirildi. Doksanlı yılların başından bu yana da AKL’nin çalışma alanı gittikçe genişledi. Bugün, taban seviyede bir anti-militarist oluşum olarak militarizmle ilgili birçok soru üzerine çalışıyor.
Finlandiya’da halen erkekler için oldukça kapsamlı bir askerlik uygulaması var. Erkeklerin yaklaşık yüzde 65’i askerlik yapıyor. Dolayısıyla, vicdani ret işimizin önemli bir parçası. Askerlik yapmak istemeyen, sivil hizmet yapmak isteyen, total retçi olan veya muafiyet isteyen herkese yardım ediyoruz. Her yıl yaklaşık bin kadar askerlik yapacak kişi veya kişinin arkadaşı/akrabası bizimle direk iletişime geçerek bizden tavsiye istiyor. On binlerce kişi de web sitemizden askerlikle ilgili sorularına yanıt bulmaya çalışıyor. Ayrıca, halka açık tartışmalarla, farklı protestolarla ve uluslararası kurumlardan faydalanarak yasalarda geliştirmeler sağlanması için çalışıyoruz.
Gençlerin militerleştirilmesi Finlandiya’da da önemli bir konu. Bu mekanizma Finlandiya’da büyük ölçüde askerlik sistemi aracılığıyla işliyor olsa da, bugünlerde ayrıca okullarda ve bazı gençlik olaylarında da ordunun varlığı görülüyor. On yıllardır AKL askere çağırmaların yapıldığı güz aylarında “askere çağırma karşıtı kampanya” yürütüyordu. Geleneksel olarak bu kampanya dâhilinde, askerlik merkezlerinin dışında askerliğe alternatifler hakkındaki bildirilerimiz dağıtılırdı. Ancak, bugünlerde enerjimizin önemli bir bölümünü sosyal medyada bilgi yaymaya da ayırıyoruz. Yaz aylarında festivallere katılıyoruz. Diğer Finlandiyalı barış örgütlerinin de gençlere okullarda barışı ve şiddetsizliği öğretmeye yönelik projeleri var.
Şu anda, vicdani retle doğrudan ilgili olmayan çok sayıda projemiz de var. AKL 1990’lardan beridir; NATO’ya karşı yapılan ve İngiltere, İskoçya, Belçika ve başka yerlerdeki nükleer silahlara karşı yapılan uluslararası itaatsizlik eylemlerinin aktif bir katılımcısı. Yaklaşık 20 yıldır Finlandiya’da Food Not Bombs (Bombalar Yerine Yiyecek) Kampanyası’nı koordine ettik ve Helsinki’de her yaz uluslararası Food Not Bombs kampını organize ettik. 2018 yılı için temel projelerimizden birisi; Finlandiya, İsveç, Rusya ve umuyoruz ki Baltık devletlerinden aktivistlerin bir araya geleceği, bu yaz Finlandiya’da organize edilecek olan ‘Baltık Barışı Uygulaması’ olacak.
İlk bakışta pek öyle görünmese de, Finlandiya halkı oldukça militarize edilmiş bir toplumdur.
Finlandiya’da militarizm kısmen tarihten; Finlandiya’nın İkinci Dünya Savaşı’na katılmasından, kısmen de Rusya’nın bir komşusu olarak coğrafi konumundan kaynaklanıyor. Birçok insan orduyu, hatta askerliği, öngörülemeyen bir doğu komşusundan gelebilecek olası bir tehdide karşı bir koruma olarak görmüştür.
Avrupa’daki mevcut gergin durum da Finlandiya halkındaki bu endişeleri daha görünür hale getirdi.
Bu durum doğal olarak bizim çalıştığımız koşulları biçimlendiriyor. Uluslararası insan hakları standartlarına uygun şekilde ayrımcı olmayan bir sivil hizmet yaratmak, Finlandiyalı yetkililer için hep zor bir iş olmuştur. Finlandiya halen bütün total retçilere koşulsuz cezaevi veya ev hapsi hükümleri veriyor. Ve son on yıla kadar zorunlu askerliğin geleceği ve meşruiyeti üzerine neredeyse hiç tartışma olmuyordu. Artık oluyor, fakat halkta en yaygın olarak kabul gören fikir; belki kadınlar için de “yarı-militarize” zorunlu bir milli hizmet yaratarak, zorunlu askerliği kaldırmak yerine daha da genişletmek şeklinde.
Yine de, Finlandiya’da bile bir şeyler yavaş yavaş değişiyor. “Zorunlu askerlikte reform yapma” üzerine tartışılıyor olması, geleneksel erkek askerliğinin bir krize girmekte olduğuna dair bir işaret. “Herkes için milli hizmet” fikri; ihtiyaç olmadığı için, çok maliyetli olacağı için ve muhtemelen uluslararası sözleşmelerde yer alan zorla çalıştırma yasaklarını ihlal edeceği gerekçeleriyle pek gerçekçi değil. Bunlar göz önünde bulundurulunca görülen tek çıkar yol, gönüllü askerler üzerine kurulu bir ordu sistemi yaratmak oluyor.
Şubat ayında, Helsinki Temyiz Mahkemesi total retçilere hüküm giydirmenin Finlandiya Anayasası’na aykırı olduğuna karar verdi. Şu anda total retçilere hüküm giydirilmiyor. Mahkemeler, Yüksek Mahkeme kararını verene kadar diğer davaları ertelediler.
AKL ile iletişim
Web sitesi: akl-web.fi | Facebook: facebook.com/aseistakieltaytyjaliitto | E-posta: [email protected] | Twitter: twitter.com/Akl_Wri
Yazar: Kaj Raninen, AKL
Kaynak: WRI
Çeviri: VR
