Fotoğraf: Perşembe günü Seul’de Anayasa Mahkemesi önünde toplanmış olan aktivistler ve vicdani retçiler.
Jung Yeon-Je/Agence France-Presse — Getty Images
Anayasa Mahkemesi Güney Kore’nin Zorunlu Askerliğe Alternatifler Sunmasına Hükmetti
Choe Sang-Hun – 28 Haziran 2018
SEUL, Güney Kore — Güney Kore Anayasa Mahkemesi Perşembe günü, hükumetin vicdani retçiler için sivil hizmet seçenekleri sunmasına karar verdi ve her sene vicdani veya dini sebeplerle askere gitmeyen yüzlerce genç erkeği tutuklanmaktan kurtarmış oldu.
Anayasa Mahkemesi bir dönüm noktası niteliğindeki bu kararda; alternatif hizmet seçenekleri sunmadığı için Askerlik Hizmet Yasası Makale 5’in anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. Hükumete ve parlamentoya yasayı revize etmeleri için gelecek senenin sonuna kadar süre tanındı.
Güney Kore, bugüne kadar diğer bütün devletlere göre — neredeyse tamamı Yehova Şahidi olmak üzere — daha fazla vicdani retçiyi yargılamıştır ve şu anda da başka bir ulusal hizmet seçeneği sunmadan vicdani redde bir suç muamelesi yapan az sayıdaki ülkeden birisidir. Uluslararası Af Örgütü’ne göre, Kore Savaşı’nın ateşkes sağlanarak sona erdiği 1953 yılından bu yana 19,300 Güney Koreli vicdani retçi hapse girmiştir.
Anayasa Mahkemesi 3 oya karşı 6 oyla alınan kararda: “Devlet bu problemin çözümünü daha fazla erteleyemez.” dedi ve Makale 5’in vicdani retçileri vicdan özgürlüğü hakkını ihlal ettiğine karar verdi.
Savunma Bakanlığı Perşembe günü yaptığı açıklamada; alternatif hizmet seçenekleri yaratılarak, verilen kararın en kısa zamanda uygulamaya geçirileceğini belirtti. Önerilen olası alternatif hizmet seçenekleri arasında; evsiz sığınaklarında, hapishanelerde ve hastanelerde çalışma veya polislik ve itfaiyecilik yer alıyor.
Fiziksel ve zihinsel yeterlilik testlerini geçen her Güney Koreli erkek, 18 ile 28 yaşları arasında 21 ila 24 ay arası bir süreyi orduda geçirmek zorunda. Askerlik Hizmet Yasası askere gitmeyi reddedenler için üç yıla kadar hapis cezasını öngörüyor.
214 Yehova Şahidi bu yasayı ihlal ettikleri için, 18 aylık hapis cezası çekmekte ve 950’den fazlası da yargılanmakta. Bunların tamamının serbest bırakılması bekleniyordu.
Güney Koreli Yehova Şahitleri bu kararı, genç erkek üyelerinin ve onların ailelerinin hissettikleri ”uzun süren ve şiddetli bir acının” sonunun başlangıcı olarak tanımladılar.
Dilekçeleriyle Anayasa Mahkemesinin bu kararı almasında rolü olan 28 vicdani retçiden biri olan 25 yaşındaki Yehova Şahidi Keun-hyeong: “Sonunda vicdan özgürlüğüme saygı duyan bir karar çıktığı için mutluyum.” dedi.
Güney Kore ile Kuzey Kore ile arasında olan sınır dünyanın en ağır silahlandırılmış sınırıdır ve teknik olarak bu iki ülke halen savaş halindedir. Ancak, bu sene Kuzey Kore’nin nükleer programı üzerinden yürüyen diplomasi telaşesi arasında Kore Savaşı’nı sonlandırma teklifi de yapılmıştır. Kuzey Koreli erkekler genellikle ülkenin ordusunda on yıl kadar hizmet vermektedirler.
Kore Savaşı’ndan sonra geçen on yıllar içinde, Güney Kore askeri diktatörler tarafından yönetilirken, iktidar yetkilileri Yehova Şahitleri’nin toplantı yerlerini basarak askerlik çağındaki erkekleri götürürlerdi. 2008’de yayımlanan bir başkanlık komisyon raporuna göre, silahlanmayı reddettikleri zaman “kum torbası” gibi dövülürlerdi.
Bu Yehova Şahitleri’nden çok azı konuştular. Ana akım kiliseler bu kişileri tarikat olarak görürdü ve Kuzey Kore tehdidi, Güney Korelilerin askerlik hizmetini adeta kutsal bir ayinmiş gibi görmelerine sebep olurdu.
Komisyon, 1975 – 1985 yılları arasında 5 Yehova Şahidi’nin ölmesini, acemi birliği eğitmenleri ve askeri polis memurları arasında “rutin” olan dayak ve işkenceye dayandırdı. Açlık ve susuzluk işkenceleri ile telefon kulübesinden küçük hücrelerde Yehova Şahitlerinin günlerce uyumadan ayakta durmaya zorlandığı vakaları rapor etti.
Bu tür uygulamalar son bulalı epey oldu. Ancak, Yehova Şahitleri ve hapis yatan diğer vicdani retçiler iş imkânlarının son derece kısıtlandığını ifade ediyorlar.
Mahkeme tarafından dinlenen, dilekçe sahipleri arasında olan ama Yehova Şahidi olmayan bir vicdani retçi olan Hong Jeong-hun: “Elime tüfek almayı reddediyorum. Şiddetin her türlüsünü terk ediyorum. Bugün alınan karar, barışı şiddetten korumak adına hapse girmeyi göze alan kişilerin cezalandırılmasına karşı güçlü bir mesaj oldu.” dedi.
Birkaç Güney Koreli vicdani retçi son yıllarda Kanada, Fransa ve Avusturalya’da mülteci statüsü elde ettiler. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi, Güney Kore’yi vicdani retçilerin “düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğü” haklarını ihlal etmekten dolayı tekrar tekrar kınadı.
Anayasa Mahkemesi 2004 yılında ve sonra 2011 yılında bir defa daha; anayasal düşünce ve vicdan hakkı milli savunma ihtiyacının üzerinde değildir diyerek, Askerlik Hizmet Yasasını anayasaya uygun bulmuştu.
Fakat ülkenin bu konuya yaklaşımı değişiyor. Devlet Başkanı Moon Jae-in geçen sene adaylığı sırasında vicdani retçiler için alternatif hizmet seçeneği getirmeyi göz önünde bulunduracağına söz vermişti. 2011’den bu yana, bütün beraat kararlarına sonradan savcılar tarafından itiraz edilmiş olsa da, alt mahkeme jürileri 85 vicdani retçiyi suçsuz buldu.
Birçok kişi halen, ulusal güvenlik için vicdani retçilerin cezalandırılması gerektiğini ve alternatif sivil hizmet seçeneği sunulmasının çok sayıda genç erkeğin etik prensipleri bahane ederek askerlik hizmetinden kaçınmasına yol açacağını tartışıyor.
Perşembe günü birkaç protestocu mahkemenin önünde: “Orduda hizmet vermeyi istemiyorsanız neden ülkeyi terk etmiyorsunuz!” diye bağırdı.
Mahkeme hükmünü açıklarken; eğer vicdani retçiler dikkatlice süzgeçten geçirilirlerse, sayıları hiçbir zaman orduya asker bulma zorluğu yaşatacak kadar çok olmayacaktır ve askerlikten kaçınmak suç sayılmaya devam edecektir dedi.
Mahkeme, vicdani retçilerin sivil hizmet süreleri konusunda herhangi bir şey söylemedi. Askere gitmeyenlerin cezalandırılması için kampanya yürüten sivil bir örgüt olan Adil Askeri İnsan Hakları Enstitüsü’nü yöneten emekli ordu albayı Kim Young-kil, alternatif hizmetin askerlik karşısında adil bir alternatif olacak kadar uzun ve sıkı olması gerektiğini söyledi.
Her şeye rağmen, verilen hüküm Yehova Şahitleri için zor kazanılmış bir zafer niteliği taşıyor. 2012-2013 yılları arasında hapis yatmış olan Yehova Şahidi Kim Min-hwan: “İnancımızdan dolayı suçlu muamelesi görüyorduk. Bu karar beni çok şaşırttı, bir çağ sona doğru yaklaşıyor.” dedi.
Kaynak: The New York Times
Çeviri: VR
