NATO, Türkiye’den para istedi
12 Temmuz 2016
NATO’nun Varşova’da yaptığı zirvenin ardından 139 maddelik bir tebliğ yayınlandı.
Varşova tebliğine göre, Türkiye’yi yakından ilgilendiren konular şöyle sıralanıyor:
NATO’nun üye sayısı Karadağ’ın katılımıyla 28’den 29’a çıkarılacak.
NATO’nun değerleri, bireysel özgürlük, insan hakları, demokrasi ve hukuk devletidir.
Yolsuzluklar; demokrasinin, hukuk devletinin, ekonomik kalkınmanın altını oyar ve demokrasiyi zayıflatır.
Bu arada tebliğde kadın haklarına da dikkat çekiliyor “NATO’da kadının güçlendirilmesi askerî işbirliğimizi güçlendirir” görüşü ileri sürülüyor.
Yine tebliğe göre; Karadeniz’ de NATO gücü artırılacak. NATO, özellikle Avrupa Birliği kararlarına uymaya ve Avrupa Birliği ile yakın çalışmaya devam edecek, deniyor. Moldova, Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan’ın bağımsızlık ve egemenlik haklarının korunacağı belirtiliyor.
Varşova tebliğinde; Rusya, Kırım Yarımadası’nda bulunan Kırım Tatarlarına uyguladığı ayrımcılık ve ciddi insan hakları ihlallerinden sorumlu tutuluyor. Ve NATO, fiilî durum yaratan Rus otoritelerinden, Kırım’da yaşayan herkesin güvenliğinin, haklarının ve özgürlüklerinin korunması için gerekli önlemleri almasını talep ediyor.
Bir de tebliğe göre; Irak ve NATO arasında yapılan anlaşma gereği Irak askerlerinin Türkiye ve Ürdün’de eğitilmesine karar verildiği açıklanıyor. Yine NATO, Suriye rejiminden, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına uymasını ve 30 Haziran 2012’de Cenevre Tebliği doğrultusunda adım atmasını talep ediyor.
Tebliğde potansiyel balistik füze saldırılarına karşı Kürecik erken uyarı radar sisteminin kurulmasının olumlu bir gelişme olarak kabul edildiği bildiriliyor. Yine IŞİD/DAEŞ’e karşı, NATOAWACS desteğinin artırılacağı, bu artırımın Ağustos ayında gerçekleştirilmesinin planlandığı söyleniyor.
Bu arada NATO üyelerinin askerî harcamalarının, milli gelirlerinin minimum yüzde 2’si düzeyinde olmasının daha önce kabul edildiği açıklanıyor. Fakat bazı üye ülkelerin, reel olarak bu askerî harcama hedefinin gerisinde kaldığı ileri sürülüyor. (Tebliğ madde 34)
Yeri gelmişken hemen askerî harcama konusunu açıklayalım; sadece beş üye ülke harcama hedefini tutturabiliyor. Bunlar, ABD, Yunanistan, İngiltere, Estonya ve Polonya oluyor. Diğer ülkeler yüzde 2’lik harcama eşiğinin altında kalıyorlar. Bunlar Fransa, Türkiye, Almanya, İtalya ve Kanada olarak sıralanıyor. ABD’nin askerî harcama tutarı milli gelirinin yüzde 3,8’i, ikinci sırada olan Yunanistan’ın harcama tutarı yüzde 2,38 olarak belirtiliyor. Bu arada NATO’nun toplam askerî harcama tutarının 900,5 milyar dolar olduğu biliniyor. Bu tutarın 650 milyar dolarını ABD karşılıyor. İngiltere 60, Fransa 44, Almanya 40 milyar dolar katkı yapıyor. Diğer 24 ülkenin katkısı 106,5 milyar dolar oluyor.
Gelelim bütün bunları niye anlattığımıza…
Anlattık çünkü; NATO Türkiye’den daha fazla askerî harcama yapmasını istiyor. Şu anda Türkiye’nin askerî harcamaları, NATO askerî harcamaları eşik değeri dikkate alındığında, milli gelire oranı yüzde 1,56 olarak gözüküyor. Hâlbuki Türkiye bu orandan daha fazla askerî harcama yapıyor. Çünkü Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) verilerine göre Türkiye’nin askerî harcamaları cari dolar fiyatlarıyla 2013’te 18 milyar 165 milyon dolar, 2014’te 17 milyar 770 milyon dolar, 2015’te 15 milyar 275 milyon dolar olarak gösteriliyor. Bu rakamlara göre Türkiye’nin askerî harcamaları dolar bazında milli gelirine oranlandığında yüzde 2 eşiğinin üzerine çıkıyor. Dolayısıyla Türkiye’de 2013 yılı askerî harcamalarının milli gelire oranı yüzde 2,20, 2014 yılı askerî harcamalarının milli gelire oranı yüzde 2,22, 2015 yılı askerî harcamalarının milli gelire oranı yüzde 2,11 oluyor. Yani Türkiye, NATO’nun minimum harcama eşiğinin üzerinde askerî harcama yapıyor.
O hâlde NATO ne talep ediyor?
Kısaca, NATO, Türkiye’den askerî harcamaları artırmasını talep ediyor.
Anlayacağınız, NATO zengin ülkelerden daha fazla silah alın diyor Türkiye’ye.
